article banner
Forensic

Corruptie? Dat gebeurt toch alleen in het buitenland?

Boukje Holtrop Boukje Holtrop

Corruptie is een wereldwijd fenomeen, toch leeft onder veel Nederlanders de perceptie dat corruptie alleen in het buitenland voorkomt en hoort bij de manier van zakendoen ‘aldaar’. Corruptie wordt door de meesten als een ‘ver-van-mijn-bed’ probleem gezien. Niets is echter minder waar.

Hoewel Nederland zich in de top 10 van minst corrupte landen mag scharen zijn er nog geregeld nieuwsberichten van Nederlandse personen en bedrijven die beschuldigd worden van corruptie, zowel in Nederland als in het buitenland. Hierbij maken Nederlandse bedrijven zich bijvoorbeeld schuldig aan het verbergen van corrupte opbrengsten, door de herkomst ervan niet te controleren, of zijn ze actief betrokken bij corrupte praktijken, zoals omkoping of witwassen. Sterker nog, de Amerikaanse anti-corruptie wetgeving, the Foreign Corrupt Practices Act (FCPA), vindt onder andere haar oorsprong in de vermeende handelingen van een niet nader te noemen Prins uit een klein landje achter de dijken in Europa die beweerdelijk van de vliegtuigbouwer Lockheed smeergeld ontving. Hoewel het vergeten van dat stukje van onze geschiedenis geen groot probleem is, is het zeer onverstandig onze ogen te sluiten voor het risico van corruptie.

Wat is het risico?

Corruptie is in feite spelbederf waardoor niet de beste, maar degene die het (meest) betaalt wint. Dat is op termijn fataal voor innovatie en economische groei. Daarom is er ook wereldwijd strenge wetgeving ontstaan zoals de FCPA, de UK Bribery Act (UKBA) en de Franse ‘SAPIN II’ wet. Het risico op corruptie is echter een risico dat vaak anders wordt ervaren dan fraude of diefstal, waarbij er een duidelijk verlies is voor een onderneming. Corruptie lijkt niet altijd direct voor een verlies te zorgen. Die ene opdracht wordt door bijvoorbeeld een relatief kleine onderhandse betaling of net te duur relatiegeschenk juist wel binnen gehaald. Soms wordt die betaling dan ook nog door een tussenpersoon of agent gedaan waardoor ondernemingen niet het idee hebben daarvoor verantwoordelijk te zijn. Deze redenatie kan er toe leiden dat bedrijven ‘een oogje dicht knijpen’, onder het mom van ‘als wij het niet doen, doet onze concurrent het’, met name als de onderneming erg afhankelijk is van het binnenhalen van die ene opdracht. Niet zelden is de hoogste top op de hoogte of laat het oogluikend toe, zolang de targets maar gehaald worden. Soms denkt een werknemer het goede eigen initiatief te tonen of stelt zijn eigen bonus veilig.

De kosten van corruptie zijn desalniettemin aanzienlijk, boetes onder corruptiewetgeving zijn vaak torenhoog. En dan hebben we het nog niet over de reputatieschade en de kosten die een onderneming na ontdekking veelal moeten maken om diepgaand onderzoek te doen en een verbeterplan te implementeren. Nog een klein detail, ook de leiding van de onderneming kan individueel aansprakelijk worden gesteld voor het overtreden van de internationale corruptiewetgeving. De Amerikaanse justitie bijvoorbeeld draait er haar hand niet voor om een buitenlandse CEO in de Amerikaanse gevangenis vast te zetten en ook Nederland levert gewoon haar eigen onderdanen uit.

Wat zijn mijn verplichtingen?

Iedere onderneming moet goed in kaart hebben welke anti-corruptiewetgeving van toepassing kan zijn. Vaak, zonder dat u het direct door heeft, zijn de FCPA, de UKBA en/of SAPIN II op uw onderneming van toepassing. En dan gaat het er niet om of u meent of dat wel of niet zo is, maar of de betreffende autoriteiten dat vinden. Hoewel deze wetgeving inhoudelijk niet ver van de Europese en Nederlandse wetgeving af ligt, is voor deze wetten sprake van extraterritoriale werking die op verschillende manieren kan ontstaan. Daarnaast vereist deze wetgeving een actieve voorkoming van corruptie. Als u internationaal zaken doet, vraag dan bij een ervaren advocaat advies over de wetgeving die voor u van toepassing is.

Indien blijkt dat uw onderneming inderdaad onder die wetgeving valt, dan ontstaat daarmee ook de verplichting om maatregelen te nemen ter preventie van corruptie Zo moet u een corruptie risico analyse uitvoeren om specifieke corruptie risico’s in de onderneming te identificeren. Ondernemingen moeten daarnaast waarborgen inbouwen in de manier van zakendoen om de risico’s op corruptie te beperken, waaronder regelmatige training en audits. Verder is de wijze waarop u daarover binnen uw onderneming en naar buiten communiceert van groot belang. Heeft u als ondernemer voldoende integer gedrag uitgestraald (Tone at the top) om uw werknemers te stimuleren het juiste te doen? Mocht het ondanks alles toch misgaan, dan blijken uw inspanningen een belangrijke factor bij de matiging van eventuele beboeting.

Wat kunnen de Forensic experts van Grant Thornton voor mij betekenen?

Wij helpen u met:

  • meten van uw huidige compliance niveau met een quick scan voor wetgeving die van toepassing is, zodat u snel overzicht en inzicht heeft waar de onderneming staat;
  • ontwerpen en uitvoeren van corruptie risico inventarisaties;
  • uitvoeren van diepgaande anti-corruptie (FCPA/UKBA) audits;
  • ontwerpen en organiseren van trainingen en awareness-sessies in meerdere lagen van de onderneming om zo bewustwording over corruptie te creëren en integer gedrag bij u werknemers te stimuleren; en
  • mochten er indicaties zijn dat het onverhoopt toch mis is gegaan, staan wij uw advocaat bij met gedegen en deskundig onderzoek naar de feiten en omstandigheden.

Meer weten?

Wat moet ik doen als ik vermoed dat er binnen mijn onderneming sprake is van fraude of corruptie. Welke stappen moet ik doorlopen en wat moet ik vooral niet doen? Goede vragen.

Lees meer

Actualiteiten

Meld u aan voor onze nieuwsbrieven

Wij brengen u graag op de hoogte van nieuwe (internationale) inzichten op het gebied van financiën, bedrijfsvoering, strategie, governance, risk, compliance en meer.

Meld u aan