Zorg rond zorgfraude

Artsen van zorgverzekeraars krijgen geen inzage in patiëntendossiers; de artsen zouden niet onafhankelijk genoeg zijn. Het daartoe in de Tweede Kamer al goedgekeurde wetsvoorstel, haalt het niet in de Eerste Kamer. Dit vanwege privacyoverwegingen. De patiënt wordt volgens het voorstel pas achteraf ingelicht over inzage en dat stuit op bezwaren.

Een van de doelen van de wet is het bestrijden van fraude bij zorg door zorgaanbieders die geen contract hebben afgesloten met een zorgverzekeraar. Die zorgaanbieders, of de patiënten, dienen dan de rekening achteraf in bij de zorgverzekering. Dat is volgens minister Bruins voor Medische Zorg een fraudegevoelig systeem.

Rare situatie bij fraudebestrijding in de zorg

Er is wat raars aan de hand met fraudebestrijding in de zorg: het wordt kennelijk normaal gevonden dat artsen worden ingezet als opsporingsambtenaren en naderhand betalen zou een fraudegevoelig systeem zijn.

Fraude gaat om transacties waarbij met opzet een onrechtmatig voordeel wordt beoogd en waarbij sprake is van misleiding. Als sprake is van opzet, dan mag u toch verwachten dat het dossier daartoe juist de gegevens omvat die bijdragen aan de misleiding en door dat bedrog vertrouwen wekken? Welke verwachting heeft u dan van een dossierreview? En als geen sprake is van opzet of er geen oogmerk is tot het verkrijgen van een onrechtmatig voordeel of het dossier weliswaar fouten omvat maar zodanig zichtbaar, dat geen sprake kan zijn van misleiding, dan is geen sprake van fraude. Kortom, dat dossier biedt geen uitkomst.

En wat is er mis met achteraf betalen?

Het is maatschappelijk zeer gebruikelijk dat voor een dienst pas naderhand wordt betaald en dat de betaler geen op voorhand geregeld inzagerecht heeft in de achterliggende documentatie van de gefactureerde prestatie. Ja, daar gaat soms wat mee mis. Want natuurlijk is het lastig van een dienst - in tegenstelling tot levering van een goed - achteraf het bestaan vast te stellen. Maar helpt inzage in het patiëntendossier daartoe? En is niet gecontracteerde zorg eigenlijk fraudegevoeliger dan wel gecontracteerde zorg? Dit roept een aanvullende vraag op: waarom mag een arts wel inzage hebben in het geval van wel gecontracteerde zorg?

Wordt er misbruik gemaakt van het medisch beroepsgeheim?

Artsen moeten niet als opsporingsambtenaren functioneren. Dat verhoudt zich niet tot het vereiste vertrouwen dat hoort bij hun professie. Het is een wezenlijke doorbraak van de geheimhouding dat een arts met het oogmerk fraude te ontdekken, dus niet uit medische noodzaak, patiëntendossiers gaat inzien. Dat is misbruik van het medisch beroepsgeheim, nota bene door artsen zelf. Gaat justitie advocaten inzetten om strafdossiers te bezien waarop gefinancierde rechtshulp van toepassing is? Gaat een van overheidswege ingehuurde pastoor meeluisteren bij de biecht van verdachten?

Wat we hier zien is een vorm van doorgeslagen wantrouwen in een sector die is gebouwd op vertrouwen. Laat zorgaanbieders de noodzaak van aard en omvang van diensten aannemelijk maken. In geval van twijfel kan na verdere uitvraag van de zorgaanbieder een beroep worden gedaan op de patiënt, die daartoe wordt geconsulteerd en niet achteraf geïnformeerd. Slechts als hij samenspant met de zorgaanbieder, is daar weinig van te verwachten, maar hoe voor de hand ligt dat en moet daarvoor een zodanig inbreuk makende wet voor worden opgetuigd, waarmee een hele sector wordt gecriminaliseerd?