Ik heb een vraag! neem contact op
We weten het allemaal: in tijden van crisis komt het beste én het slechtste in mensen naar boven. Onder druk en in tijden van grote onzekerheid komen eigenschappen van mensen naar de oppervlakte, die anders onder een dikke laag beschaving verborgen blijven.
Sinds het boek ‘De meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman weten we dat dit veelal goede eigenschappen zijn, zoals saamhorigheid en verantwoordelijkheid voor elkaar. Helaas zijn er ook mensen die vooral gaan voor eigenbelang, en die misbruik maken van de situatie. Dat wil niet zeggen dat u als ondernemer moet afwachten en lijdzaam moet ondergaan welke invloed de crisis heeft op het gedrag van leidinggevenden en medewerkers in uw organisatie. Juist nu moet u leiderschap tonen om integriteitsrisico’s en nieuwe ethische dilemma’s het hoofd te bieden.
De huidige omstandigheden en de maatregelen die de regering heeft afgekondigd zorgen voor nieuwe integriteitsrisico’s. Zo hoorden wij van een bedrijf dat zijn productie naar een buitenlandse vestiging wil verschuiven. De omzet blijft gewaarborgd, terwijl voor de Nederlandse vestiging gebruik gemaakt kan worden van de ruimhartige regelingen die de overheid ter beschikking heeft gesteld. Er zijn misschien mensen die dit slim ondernemerschap vinden, maar het is natuurlijk niet waar de regeling van de overheid voor bedoeld is. Het getuigt ook niet van de juiste moraal, waar Minister Koolmees in de Volkskrant van 21 maart een beroep op deed. Als het uitkomt zou dit bedrijf naast terugvorderingen en boetes ook weleens zijn klantenkring en medewerkers kunnen zien verdwijnen. Niet doen dus!
Frauderisico’s nemen toe als de druk toeneemt. De coronacrisis heeft grote economische effecten, zowel voor ondernemers als voor individuele medewerkers. De gelegenheid voor fraude en niet-integer handelen neemt eveneens toe. Denk bijvoorbeeld aan het op grote schaal thuiswerken, waardoor de reguliere interne controlemaatregelen niet meer werken. Ook is het makkelijker om niet-integer gedrag te rationaliseren: “het zijn rare tijden”, “desperate times call for desperate measures”, “ik moet voor mezelf/mijn familie zorgen”. Neem als voorbeeld de medewerker die thuiswerkt met een partner die in een vitaal beroep werkt, en met kleine kinderen zit die zich niet alleen kunnen redden. Best moeilijk om in die situatie dan 8 uur per dag achter je laptop te zitten om aan werk te besteden. Als u als leidinggevende daar niet over communiceert, dan zadelt u de werknemer met een dilemma op: schrijf ik 8 uur terwijl ik eigenlijk er maar 4 maak? Of neem ik vakantie-uren op, waardoor ik straks geen dagen over hou om daadwerkelijk op vakantie te gaan, als dat weer kan en mag. Het lijkt misschien een simpel voorbeeld, maar tijd schrijven die je niet maakt is fraude, en voor de onderneming kan het aardig in de papieren gaan lopen. Hoe je als werkgever met een dergelijk dilemma om moet gaan, dat moet u zelf bepalen, op basis van uw organisatie en persoonlijke waarden. Maar communiceer er in ieder geval over met uw medewerkers, zodat zij weten waar ze aan toe zijn.
Veel ondernemers weten normaliter precies wat er in hun bedrijf speelt, hoe het met de business gaat, welke medewerker goed functioneert, wie er de kantjes vanaf loopt etc. Door de toegenomen afstand werkt dat niet meer. Er moet dus iets anders in de plaats komen van de normale manier van sturing en beheersing van risico’s. Wat kun je als ondernemer doen om integriteitsrisico’s te beheersen? Denk aan de volgende stappen:
Als de harde controlemaatregelen minder effectief zijn, kunnen de ‘zachtere’ beheersingsmaatregelen de leemtes helpen opvullen. Leiderschap, open en heldere communicatie en betrokken medewerkers, die zich mede verantwoordelijk voelen voor het bedrijf, zijn nu harder nodig dan ooit!
Wilt u meer weten over het beheersen van integriteitsrisico’s in tijden van onzekerheid? Neem contact op met Yvonne Vlasman.