Ik heb een vraag! neem contact op
Wat zijn jouw grenzen als bestuurder? Welke afweging(en) maak je? Vertrouw je op je intuïtie? Peter Schimmel (Grant Thornton) bespreekt in zijn blog de grenzen van het toelaatbare. ‘De kans dat je de fout ingaat, wordt groter naarmate je meer op je eigen intuïtie vertrouwt.’
Recent werd ik gevraagd voor deelname aan een rondetafeldiscussie over het onderwerp De grens van het toelaatbare. ’s Morgens, de dag van mijn optreden, informeerde mijn vrouw naar mijn gedachten over het onderwerp. Ik legde haar een hypothese voor. ‘Stel, ik had gisteren een andere vrouw wakker gekust. Niet jou. Dan bespraken we nu waarschijnlijk de grens van het toelaatbare.’ Mijn antwoord leidde niet onmiddellijk tot een constructieve discussie.
Ik meende namelijk een rationeel gesprek te moeten voeren, maar mijn echtgenote zette een gevoelsleven en 35 jaar huwelijk hiertegenover. Toelaatbaarheid en grensbepaling wat betreft het wakker kussen van vrouwen blijkt zo eenvoudig nog niet. Maar laat ik enkele inzichten delen waar het om bestuurders gaat; wellicht is dat een veiliger terrein.
Besturen is vaak een eenzame occupatie. Velen kijken tegen je op of vinden je maar niets, je open deur leidt nauwelijks tot extra binnenkomers en die georganiseerde tegenspraak blijkt erg zuinig met commentaar. En dan bedenk en doe je het maar zelf, naar eigen inzicht. En dat is een valkuil. In bijna alles wat je beslist, in alles wat je doet, loert de grens van het toelaatbare. En de kans dat je de fout ingaat, wordt groter naarmate je meer op je eigen intuïtie vertrouwt en naarmate je vertrouwen in die intuïtie groeit. De grens wordt namelijk helemaal niet door jou bepaald, maar door degenen die jou beoordelen, die afhankelijk van jou zijn, die zaken met jou doen of met jou buiten je werk je leven delen. Kortom, door ieder ander, maar juist niet door jou.
Ik word als forensisch accountant regelmatig ingehuurd voor feiten- of toedrachtonderzoek, dat is te begrijpen als ‘integriteitsonderzoek’ in situaties waar een bestuurder over de grens van toelaatbare zou zijn gegaan. Uiteraard ontmoet ik die bestuurder dan ook. Vaak gaat het over vermeende belangenverstrengeling, een ongeoorloofde nevenfunctie, wanbeleid of misbruik bedrijfsmiddelen.
Ongeacht de casus, is hij (zelden een zij, waarover later) dan van slag, in de verdediging, maar ook verontwaardigd. Aan hem heeft het namelijk niet gelegen, want hij weet dat hij integer heeft gehandeld. Hij kan zijn handelen immers rechtvaardigen. Wat hij dan mist, is het inzicht dat anderen mogelijk andere rechtvaardigingsgrenzen hebben. En het gesprek wordt niet makkelijker, als ik vertel dat ik slechts over de feitelijk toedracht ga en niet over de grenzen of de juistheid van die grenzen, want dat is voer voor juristen en ethici.
Welke lering is hier voor de dagelijkse praktijk van bestuurders uit te trekken? Eerst een suggestie van mij over de genoemde ‘zij’. Ik ontmoet onevenredig veel mannen als betrokkene in mijn onderzoeken. Vrouwen zijn dus of slimmer, waardoor zij minder opvallen met grensoverschrijdend gedrag, of weten beter wat er van hen wordt verwacht. Over dat laatste: velen ervaren bij vrouwen een mate van empathie als geslacht typische eigenschap, die mannen vreemd lijkt, waarbij niet vaststaat of dit voortkomt uit geboorte of uit opvoeding. Vaststaat echter wel, dat de bestuurder en empathie, de mate waarin iemand zich kan inleven in de beleving van een ander, een belangrijke factor kan zijn om de grenzen beter te begrijpen die de ander stelt. Bedenk daarbij dat je empathie kunt leren, althans als ik het trainingsaanbod mag geloven.
Een andere gedachte die ik koester, is de bestuurder die zijn kwetsbaarheid in besluitvorming opzoekt door actief te communiceren met belanghebbenden in zijn omgeving, waarbij hij beseft dat luisteren het belangrijkste deel is van die communicatie (één mond, twee oren). Dat zou besluitvorming wellicht wat kunnen vertragen, maar daardoor mag verwacht worden dat de kwaliteit van de besluitvorming en de acceptatie daarvan in hoge mate toeneemt en maak je eventuele fouten niet meer alleen.
En dat allemaal vanwege een rondetafel en de kus waarmee ik mijn echtgenote dagelijks placht te wekken.