Consequenties van een no deal Brexit voor financiële verslaggeving

Bij beoordeling van de continuïteit van een onderneming moet het management alle beschikbare informatie over de toekomst in overweging nemen, welke ten minste maar niet gelimiteerd is tot 12 maanden na balansdatum. Bij het maken van veronderstellingen over de toekomst moet het management alle informatie met betrekking tot de Brexit die beschikbaar is tot de datum van vaststelling van de jaarrekening in overweging nemen, inclusief de potentiële impact van een no deal-scenario.

Bestaat er op de datum van vaststelling van de jaarrekening nog steeds onzekerheid over een eventueel af te sluiten terugtrekkingsakkoord? Dan moet het management een scenario-analyse opstellen waarin rekening wordt gehouden met de impact van een no deal Brexit als een dergelijk scenario van materiële invloed kan zijn op de onderneming.

Bij beoordeling van al dan geen bijzondere waardevermindering kan het risico dat samenhangt met de Brexit-onzekerheid worden verwerkt in of de toekomstige kasstromen of in de disconteringsvoet. Het is niet mogelijk om deze onzekerheid in beide elementen te verwerken.

Wanneer het management concludeert dat een redelijkerwijs mogelijke wijziging in een of meer van de gehanteerde veronderstellingen gebruikt in de schatting van de realiseerbare waarde resulteert in een bijzondere waardevermindering, of materiële wijziging van de boekwaarde van het actief, of de kasstroomgenererende eenheid, dan wordt deze impact toegelicht in de jaarrekening.
Wanneer de uitkomst van deze beoordeling een significante impact kan hebben op het risico dat voortvloeit uit een no deal Brexit, dan moet het management de scenario- en gevoeligheidsanalyse toelichten inclusief hun beoordelingen en de belangrijkste gehanteerde veronderstellingen.

Indien IFRS 9 wordt toegepast, moet het management van ondernemingen rekening houden met de potentiële impact van de Brexit op verwachte kredietverliezen die op basis van IFRS 9 moeten worden opgenomen als kredietverlies of -voorziening. Dit geldt zowel voor financiële vaste activa als ook voor bijvoorbeeld debiteuren. IFRS 9 vereist specifiek dat verwachte kredietverliezen worden gemeten op basis van een gewogen gemiddelde (met als gewicht de kans op default) gedurende de looptijd. Als de Brexit de verwachte kredietverliezen vergroot dan heeft dit invloed op de onder IFRS 9 gevormde voorzieningen (voor kredietverliezen).
Onder NL GAAP worden mogelijke bijzondere waardeverminderingen van financiële activa gebaseerd op het incurred loss model. De verwachting is dat dan bijzondere waardevermindering weinig tot geen effect heeft op boekjaar 2018, maar op latere boekjaren.
Daarnaast moet ook enige aandacht worden besteed aan de waardering van activa die door de onderneming als zekerheid zijn verpand.

Berekeningen van de verwachte kredietverliezen moeten gebaseerd zijn op de verwachtingen van het management per balansdatum. De verwachtingen per balansdatum worden overigens niet gewijzigd op basis van informatie die na balansdatum wordt verkregen.

In hiërarchieschalen 3, en soms ook 2, van IFRS 13 moet de reële waarde deels worden bepaald op basis van niet-observeerbare input bij het vaststellen van de reële waarde. Deze input is onderhevig aan dezelfde onzekerheid die samenhangt met de Brexit, zoals ook in het voorbeeld hierboven - Bijzondere waardevermindering van vaste activa - is beschreven.

Schattingen van de reële waarde moeten een goede weerspiegeling zijn vanuit het perspectief van een marktdeelnemer (willekeurige derde) betreffende de waardering van een actief of een schuld. Dit in tegenstelling tot de bepaling van de bedrijfswaarde bij een impairment test, waar deze bedrijfswaarde is gebaseerd op inschattingen van het management ten aanzien van toekomstige kasstromen. Daarom is het niet toegestaan om aanpassingen in veronderstellingen van de markt die na balansdatum plaats vinden mee te nemen in de schatting per balansdatum van de reële waarde. Dit geldt zowel onder IFRS als onder NL GAAP.

Momenteel is binnen de EU sprake van een aantal belastingvrijstellingen en -verminderingen als gevolg van diverse EU-richtlijnen, die in nationale wetgeving zijn geïmplementeerd. Deze vrijstellingen en verminderingen zijn van toepassing op transacties waarbij ondernemingen zijn betrokken die binnen de EU zijn gevestigd.
In het geval van een no deal-scenario is het waarschijnlijk dat deze belastingvrijstellingen en -verminderingen niet langer van toepassing zijn. Zowel voor ondernemingen in het VK als ondernemingen binnen de EU die activiteiten verrichten in/met het VK.
Een no deal-scenario kan leiden tot het opnemen van bepaalde belastingverplichtingen waarvan voorheen geen sprake was - door bijvoorbeeld een vrijstelling - of welke voorheen als latente belastingplicht of -vordering waren opgenomen.
Wij zijn van mening dat dit alleen zal gebeuren als de hoedanigheid van de belastingplichtige daadwerkelijk wijzigt. Er zal op dit punt dus geen belastingvordering of -last worden ontstaan voordat de Brexit daadwerkelijk plaatsvindt.

De onzekerheid is inherent aan de eventuele wijziging van toekomstige belastingwetten of fiscale behandeling naar aanleiding van de Brexit (in dit geval de wijziging in behandelding op basis van de Brexit). De meest geschikte aanpak lijkt om deze onzekerheden te ondervangen door het toelichten van de onzekerheden met betrekking tot belastingen in de jaarrekening.

Als onderdeel van het anticiperen op een no deal-scenario zal het management de potentiële belastingverplichtingen die kunnen ontstaan naar aanleiding van de Brexit kwantificeren voor zover dit mogelijk en voorzienbaar is. Als de potentiele belastingverplichting (naar aanleiding van de Brexit) materieel is moet deze worden toegelicht, tezamen met de onzekerheden die hieraan ten grondslag liggen.

Daarnaast moet het management overwegen om voorwaardelijke belastingverplichtingen als niet uit de balans blijkende verplichting toe te lichten.