Een nieuw International Business Report (IBR) van Grant Thornton geeft aan dat het ondernemersvertrouwen in 2014 een hoogte heeft bereikt die sinds het begin van de financiële crisis niet meer is gezien. Maar tegelijkertijd drukt een recente golf van onzekerheid de groeiverwachtingen voor het aankomende jaar. Met de kelderende olieprijs, een nog lang niet veilig gestelde toekomst voor de eurozone, de spanningen in Oekraïne en de bezorgdheid over het tempo van de vertraging in China, is het vertrouwen van senior executives, directeuren en ondernemers – met name in de drie grootste economieën ter wereld – bij het aanbreken van 2015 afgenomen.

Het IBR wijst uit dat het ondernemersoptimisme wereldwijd voor 2014 op gemiddeld 41% uitkwam in vergelijking met 28% in 2013 en slechts 12% in 2012. Maar in het vierde kwartaal, ging het optimisme wereldwijd omlaag van 43% naar 35%. Deze daling werd aangevoerd door een sterke afname in de VS (met 10% gedaald naar 59%), China (met 30% gedaald naar 25%) en Japan (met 12% gedaald naar -12%).

Frank Ponsioen, voorzitter van de raad van bestuur bij Grant Thornton Nederland reageert:

“We zagen dat het ondernemersvertrouwen in de afgelopen twaalf maanden op het hoogste peil stond sinds 2007, maar als we vooruitkijken dan zijn er talrijke brandhaarden die de mondiale economische stabiliteit bedreigen. De schommeling van de olieprijs is voor wereldmarkten van bijzonder belang: de prijzen zijn in december gedaald tot het laagste niveau in vijf jaar en hoewel dit voor netto-importeurs en voor industrieën zoals productie en transport gunstig is, zorgt het al voor problemen bij energiebedrijven en belangrijke markten, zoals Rusland en het Midden Oosten.

"De dreiging van recessie en deflatie in de eurozone en in Japan vormt ook een punt van zorg. Shinzo Abe kreeg een nieuw mandaat voor vier jaar om te proberen de Japanse economie te stimuleren, maar de eerste periode van zijn Abenomics-programma kan nauwelijks een succes worden genoemd. Ondertussen is de eurozone in vijf jaar amper gegroeid; de werkloosheid blijft hardnekkig hoog en een wisseling van de regerende partij in Griekenland zou wederom voor een staatsschuldencrisis kunnen zorgen. Voeg daar de groeivertraging in China aan toe – waardoor de vraag voor natuurlijke hulpbronnen vanuit Latijns-Amerika en de export vanuit Zuidoost-Azië wordt getemperd – en het is duidelijk dat het vooruitzicht voor 2015 verre van stabiel is."

Deze onzekerheid werkt nadelig voor de groeiperspectieven van ondernemingen. Zowel de perspectieven voor omzetgroei – gedaald met 13 procent (van 56% tot 43%) – als voor winstgroei – gedaald met 11 procent (van 43% tot 32%) – zijn wereldwijd gedaald. In China (37%) en de VS (35%) namen in het kwartaal de groeiverwachtingen voor de omzet met 33% af. De groeiverwachtingen voor de winst laten in China (met 33% gedaald tot 13%) en de VS (met 23% gedaald tot 34%) eenzelfde afname zien. Europese bedrijven zijn over de groei echter positiever gestemd in vergelijking met drie maanden geleden en geven een toenemende winstprognose aan van 32% tot 40%.

Frank Ponsioen voegt hieraan toe: "De heersende onzekerheid maakt het bedrijven moeilijk en het dwingt hen om beslissingen over investeringen voor de groei van hun organisatie in de toekomst uit te stellen. Dit is begrijpelijk, gezien de turbulente toestand van de markten wereldwijd. Bedrijven blijven positief over hun groeipotentie, maar in ieder geval wel minder dan drie maanden geleden."

"De Chinese export blijft dalen terwijl het in balans probeert te komen, wat belangrijke gevolgen zou kunnen hebben voor de mondiale economie. Een grotere vraag wereldwijd zou de export in het komende jaar een impuls kunnen geven, maar verminderende vastgoedbeleggingen zouden dit grotendeels kunnen matigen. Als ondertussen de Amerikaanse Federal Reserve het aankomend jaar eindelijk de rente verhoogt, dan zou dit een aanzienlijk effect kunnen hebben op de gehele wereld, met name op een aantal opkomende markten."

"Ondernemersvertrouwen is een belangrijke indicator voor de toekomstige economische ontwikkeling. De grote toename van het mondiale optimisme in 2014 kwam na een aantal zware jaren als een aangename verrassing. Maar de inzinking in de laatste drie maanden van het jaar geeft aan dat ondernemingen over de gehele wereld voor 2015 problemen voorzien."