De raad van commissarissen (RvC) geeft dit jaar haar toezichthoudende rol de hoogste prioriteit. Ook het afleggen van verantwoording staat hoog op de prioriteitenlijst van commissarissen.

Opvallend is dat de werkgeversrol, die vorig jaar nog de hoogste prioriteit kreeg, nu samen met relatiebeheer onderaan de prioriteitenlijst van commissarissen staat. Dat blijkt uit het jaarlijkse Grant Thornton commissarissen benchmark onderzoek van en uitgevoerd door Aalt Klaassen en Herbert Rijken. Aan het onderzoek deden 338 commissarissen en 13 secretarissen van RvC’s mee (bijna 60% hogere respons).

Klassieke toezichtstaak krijgt weer hoogste prioriteit

Dit jaar deed zich in de opvattingen van de commissarissen over hun taken een opvallende verschuiving voor ten opzichte van 2014. De toezichthoudende rol kreeg weer de hoogste prioriteit. Volgens Bart Jonker, partner bij Grant Thornton, is dit mogelijk het gevolg van de naweeën van een aantal fraudes, deconfitures, gerechtelijke uitspraken en het aansprakelijk stellen van commissarissen. "Hierdoor komt het accent weer op toezicht te liggen; de enige taak waarvan in de wet is vast gelegd dat daarvoor decharge moet worden verleend."

De werkgeversrol (het selecteren, benoemen, evalueren en remunereren RvB) is qua ambitieniveau sterk teruggevallen van de hoogste prioriteit in 2014 naar de op één na laatste plaats in 2015. De technische competenties (kennis, ervaring en kennis van het bedrijf), hebben daarentegen duidelijk aan belang gewonnen.
In het algemeen geven de commissarissen aan dat zij op verreweg de meeste onderdelen een (lichte) verbetering als ambitie hebben.

Toekomstfocus ligt op groei in omvang en omzet

In de profitsector is, vergeleken met 2014, ‘omzet denken’ meer dominant geworden door een verwachte toename van de omzet. In de non-profitsector wordt relatief vaker een dalende of gelijkblijvende omzet verwacht. Het accent ligt bij deze sector meer op een ongewijzigde geografische spreiding, een combinatie van aanpassing en verbreding van de product-/dienstenportfolio en meer samenwerking met derden/fusie. Verder wordt bij woningcorporaties ook vaak genoemd dat zij zich meer op de doelgroep gaan richten (in casu terug naar de basis).

De bedreigingen en uitdagingen voor de toekomst betreffen in de profitsector in belangrijke mate bedrijfsspecifieke onderwerpen, zoals de ‘menselijke’ factor, winstgevendheid en product-/dienstenportfolio. Voor de non-profitsector spelen overheid en politiek de belangrijkste rol. Naast wet- en regelgeving zijn daar genoemd: besluitvorming van overheid en politiek, de stapeling van regels en de soms late aankondiging. Ook de bekende decentralisatie operaties zijn diverse keren genoemd. In dat verband wees vooral de zorgsector regelmatig op een bedreiging/uitdaging in deze hoek. De vorig jaar tijdens de interviews door diverse commissarissen uit de woningcorporatiesector uitgesproken zorg over de gevolgen van de parlementaire enquête blijken terecht te zijn geweest.

Wat staat er op de agenda van de RvC?

Strategie is het meest genoemd als belangrijk agendapunt voor 2016 door RvC’s. Jonker: "Organisaties vragen zich opnieuw af wat hun bestaansrecht is, vandaag en morgen. De strategie is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van het bestuur, maar behoeft wel de goedkeuring van de RvC. Voor de RvC is het belangrijk om van het begin af aan betrokken te zijn bij het proces van het formuleren van de strategie, zodat ze steeds invloed (controlemomenten) heeft bij belangrijke beslissingen."

Veel genoemde, andere aandachtgebieden bij de profitsector zijn de ‘werkgeversrol’ en ‘kwaliteit van diensten/innovatie’. Bij de non-profitsector staat de cluster ‘ingrijpende aanpassingen’ op de tweede plaats (26%). De belangrijkste verklaring voor dit, vergeleken met de profitsector, hoge percentage hangt samen met de overheidsmaatregelen. Met name de woningcorporaties en de zorg- en welzijnssector zien zich hiermee geconfronteerd.

Download het Commissarissen benchmarkonderzoek 2015-2016 - deel I