In dit artikel, gebaseerd op het Grant Thornton International Business Report (IBR), onderzoeken we hoe het veranderende economische speelveld juist kansen biedt voor het middensegment terwijl grote ondernemingen de kat uit de boom kijken. Het IBR is het grootste en meest toonaangevende onderzoek onder internationale mid-market organisaties: sinds 1992 geven ruim 15.000 ondernemers en bestuurders wereldwijd ieder kwartaal hun visie. De verzamelde data vertalen we met onze internationale specialisten naar concrete inzichten en nieuwe gespreksthema’s die aansluiten bij wat er leeft in de markt en bijdragen aan jouw koers.

De wereldeconomie voor de rest van 2025 laat een gemengd beeld zien. De OESO heeft haar groeiverwachting verlaagd van 3,3 procent naar 2,9 procent en sluit verdere dalingen niet uit, zeker als handelsbarrières, geopolitieke onzekerheid en onduidelijk beleid aanhouden. [i]

Een recente sectoranalyse van ABN AMRO onderstreept de kwetsbaarheid van de Nederlandse open economie. Met name sectoren als (maak)industrie, transport en technologie zijn gevoelig voor geopolitieke spanningen en handelsbeperkingen, zoals de recent opgelegde invoerheffingen door de Verenigde Staten. In een open en exportgedreven economie als de Nederlandse vergroot dat de druk op marges en toeleveringszekerheid. 

Het internationale mkb voelt de druk: exportverwachtingen dalen met 3 procent, internationale omzet met 4,2 procent. Ook Nederlandse bedrijven merken de impact: hun exportverwachtingen stijgen weliswaar met 6 procent, maar hun internationale omzet daalt met 3 procent. Toch blijven de fundamenten opvallend sterk: twee derde van de internationale bedrijven verwacht dit jaar een hogere omzet (66,1 procent) en een vergelijkbaar deel voorziet ook winstgroei (63,1 procent). In Nederland liggen die verwachtingen iets lager, maar laten ze een duidelijke stijging zien: 59 procent verwacht omzetgroei (ten opzichte van 58 procent afgelopen kwartaal) en 57 procent rekent op meer winst, dat is een stevige toename ten opzichte van de 45 procent vorig kwartaal.

International Business Report (IBR)

Daarnaast verwacht 52 procent van het Nederlandse mkb een stijging van hun verkoopprijzen. Internationaal gaat het over 54 procent. Deze signalen onderstrepen de veerkracht, wendbaarheid en strategische kracht van het mkb. Precies de eigenschappen die nodig zijn om kansen te grijpen in een onzekere wereld.

De spanningen op het internationale speelveld hebben ook directe gevolgen in Nederland. Uit een conjunctuurpeiling van het CBS blijkt dat ongeveer 30 procent van de Nederlandse bedrijven recent te maken kreeg met verstoringen in de toeleveringsketen. In het kleinbedrijf geldt dit voor 27 procent. Vooral productiebedrijven ondervinden hier hinder van, bijvoorbeeld in de vorm van vertragingen, hogere kosten en een toenemende afhankelijkheid van een beperkt aantal leveranciers.

Verschuivende handelsroutes: nieuwe paden, nieuwe kansen

De opmars van invoerheffingen en handelsrestricties vanuit de VS, gevolgd door tegenmaatregelen van andere landen, zorgt voor oplopende spanningen vooral tussen de VS, de EU en China. Het resultaat: toenemende onzekerheid, vooral merkbaar in het middensegment (gestegen met 5 procentpunt naar 60,5 procent).
Hoewel markten zich eerder herstelden van vergelijkbare schokken, lijken deze verschuivingen in mondiale handelsketens dit keer meer structureel. [ii]

Dit heeft geleid tot versneld overleg over nieuwe handelsakkoorden, die langzaam maar zeker het speelveld veranderen:

  • EU-India Vrijhandelsakkoord
    De EU en India naderen een akkoord om hun economische samenwerking te versterken.
  • GCC-China Vrijhandelsakkoord
    De onderhandelingen zijn versneld in reactie op toenemende handelsdruk en onzekerheid.
  • Afrikaanse Vrijhandelszone (AfCFTA)
    Dit akkoord kan de intra-Afrikaanse handel met 50 procent doen toenemen tegen eind 2025. [iii]

Ook monetair zijn de verschillen groot. De voorzichtige koers van de Amerikaanse centrale bank resulteert in het grootste renteverschil met de ECB in ruim twee jaar.[iv]

Ondanks deze onrust ontstaan er ook openingen. Middelgrote bedrijven die snel kunnen schakelen, zien juist ruimte voor investeringen en marktuitbreiding. In Europa en Zuid-Amerika verwacht bijna de helft van de bedrijven een exportstijging (49,3 procent en 58,5 procent). In Noord-Amerika groeit het aantal exportlanden met 5 procentpunt. Ook in Nederland neemt het exportvertrouwen toe: het aandeel bedrijven dat exportgroei verwacht, stijgt van 43 naar 49 procent, een toename van 6 procentpunt. De kansen liggen er, de vraag is wie ze pakt.

Een afwachtende economie: het mkb vult het gat

Terwijl grote bedrijven investeringen uitstellen en intern de focus verleggen, groeit de ruimte voor het mkb.[v] Politieke onzekerheid, handelsconflicten en tegenvallend herstel van grote economieën zetten druk op hun besluitvorming.

Juist dat trage tempo van de grote bedrijven biedt kansen. Het mkb profiteert van kortere besluitlijnen, ze zijn minder risicomijdend en daardoor beter gepositioneerd om in te spelen op kansen in opkomende of traditioneel onderbediende markten. [vi]

Wie nu anticipeert, kan profiteren van markten die zich herstructureren. Een actieve benadering helpt niet alleen het eigen groeipad te versnellen, maar kan ook bijdragen aan bredere economische dynamiek. Met het mkb aan kop.

Mkb in actie: vijf stappen voor strategisch voordeel

Om deze kansen te benutten, adviseren wij een vijfdelige aanpak:

  1. Stabiliteit modelleren in een onvoorspelbaar speelveld
    Ontwikkel scenario’s rond belangrijke handelsroutes. Breng kosten, toegankelijkheid en compliance in kaart voor verschillende uitkomsten, van aanhoudende heffingen tot snelle handelsakkoorden.
  2. Wendbaarheid als fundament voor groei
    Duurzame groei vraagt om veerkracht. Zorg voor een flexibel bedrijfsmodel met modulaire logistiek, een gespreid klantenbestand, schaalbare leveranciersnetwerken en duidelijke sturing.
  3. Digitale en dienstgedreven groei benutten
    Nieuwe handelsakkoorden richten zich steeds vaker op diensten en digitale handel. Mkb-bedrijven die deze routes verkennen, lopen voorop. Zo verwacht 63,3 procent van de mid-market techbedrijven meer landen te bedienen in de komende 12 maanden.
  4. Versterken van strategische supply chains
    Bijna de helft (48,6 procent) noemt supply chains een knelpunt. Slim inspelen op nieuwe akkoorden kan de grensoverschrijdende stroom van goederen verbeteren. Denk aan dubbele sourcing in opkomende markten voor meer wendbaarheid.
  5. Investeren in talent en innovatie over grenzen heen
    Moderne handelsakkoorden bieden kansen op R&D-samenwerking en internationale talentmobiliteit. Ga voorbij goederen en verken hoe nieuwe vaardigheden, ideeën en partnerschappen over grenzen heen jouw groei kunnen versnellen.

Internationale groei vormgeven: vooruitgang door strategie

Grote bedrijven blijven voorlopig op de rem staan. Middenbedrijven hebben daardoor de kans om richting te geven aan een nieuw hoofdstuk in internationale groei. Juist hun schaal en flexibiliteit geven hen een voorsprong in een onzekere markt. Met scherpe marktinzichten, scenario’s, sterke ketens en lokaal draagvlak kan het mkb koers zetten richting gerichte, winstgevende en duurzame groei.

i. OECD lowers global outlook as Trump trade war hits US growth - Reuters
ii. Sustaining The Recovery - IMF
iii. Africa’s regional ambitions and global trade realities – Economist Impact
iv. Fed tests limits of 'wait and see' - Reuters
v. Risks to euro area financial stability from trade tensions – European Central Bank
vi. Global trade in 2025: Resilience under pressure – UN Trade and Development