Je wilt de juiste keuzes maken als het gaat om jouw vermogen. Wij geven je graag nieuwe inzichten als het gaat om vermogensbehoud en vermogensoverdracht. Zo kun je bepalen wat je nu en in de toekomst wilt doen met jouw vermogen.

Waarom een executeur benoemen?
Een executeur, benoemd in je testament, speelt een cruciale rol bij de afwikkeling van je nalatenschap en biedt ondersteuning aan je erfgenamen. Je executeur beheert je erfenis en het voldoen van eventuele openstaande schulden, die uit diezelfde erfenis moeten worden betaald. Eén van de meest belangrijke onderdelen is het verzorgen van de belastingaangiften. De executeur zorgt voor het regelen van aangiften en afdrachten van zowel erfbelasting als inkomstenbelasting.
Een goede executeur is niet alleen zakelijk, maar ook menselijk. Er is oog voor de onderlinge relaties tussen je erfgenamen en de emoties die bij een nalatenschap spelen.
Door een executeur in je testament te benoemen, kun je ook na je overlijden regie houden over hoe alles wordt geregeld. Zeker wanneer er sprake is van omvangrijke of complexe (inter)nationale goederen, is een neutrale en professionele regisseur onmisbaar. Zo weet je zeker dat alles volgens jouw wensen wordt uitgevoerd, met oog voor zowel zakelijke als menselijke aspecten.
Vijf fasen van executele
Binnen het proces van executele zijn er vijf belangrijke fasen te onderscheiden. Deze stappen spelen een belangrijke rol in het zorgvuldig afwikkelen van je nalatenschap. Hieronder vind je een overzicht van deze fasen en wat daarbij komt kijken.
- Inventarisatie en beheer nalatenschap
Hier verzamelt de executeur alle informatie omtrent bezittingen en verplichtingen, zowel nationaal als internationaal. - Liquidatie van het vermogen
Activa worden verkocht of anders ingezet om schulden af te lossen. - Voldoen van schuldeisers
De executeur zorgt dat alle openstaande verplichtingen worden voldaan - Rekening en verantwoording
Erfgenamen ontvangen een overzicht van de afwikkeling. - Verdeling van het overschot
De nalatenschap wordt verdeeld, tenzij in het testament een afwikkelingsbewindvoerder is aangewezen. Dan draagt deze zorg voor de verdeling.
Tijdens dit proces bestaat er een informatieplicht: de executeur houdt erfgenamen op de hoogte. De wet schrijft voor dat een executeur een boedelbeschrijving opstelt, inclusief een voorlopige staat van schulden, en dat hij of zij bekende schuldeisers oproept. Dit proces omvat niet alleen het in kaart brengen van de omvang en samenstelling van de erfenis, maar ook speciale aandacht voor gemaakte huwelijkse voorwaarden, schenkingen onder clausules of vergoedingsrechten, gedeelde goederen/vermogen met anderen, en uitkeringen zoals verzekeringsuitkeringen, pensioenen of lijfrenten.
In deze fase is het eveneens belangrijk om goederen veilig te stellen en te waarderen. Denk hierbij aan situaties waarbij een woning verzekerd moet blijven of de juiste marktwaarde van objecten moet worden vastgesteld. Termijnen spelen hier ook een cruciale rol. Deze termijn kunnen voortkomen uit afspraken vastgelegd in documenten door de overledene, maar ook uit wettelijke regelingen binnen het erfrecht en belastingwetten. Een praktisch voorbeeld hiervan is het voldoen van erfbelasting. Deze heffing wordt berekend op basis van de waarde van de nalatenschap, waarbij vrijstellingen mogelijk worden toegepast. De rol van de executeur bij het beheer van de nalatenschap moet niet onderschat worden. Hij of zij neemt alle nodige maatregelen om nalatenschapsgoederen te beschermen en behouden, bijvoorbeeld door verzekeringen voort te zetten of risicoprofielen te evalueren. Daarbij bewaakt de executeur het overzicht door praktische taken op zich te nemen, zoals het opzeggen van abonnementen of contracten en het uitvoeren van spoedeisende handelingen. Voor erfgenamen brengt dit vaak rust en transparantie, vooral wanneer emoties oplopen of wanneer familieleden – al dan niet met goede intenties – proberen goederen alvast toe te eigenen. Door alles met zorg en toewijding te regelen, zorgt de executeur ervoor dat het proces zo soepel mogelijk verloopt en risico’s voor alle betrokkenen geminimaliseerd worden. Dit maakt zijn of haar rol van cruciaal belang voor het goed afwikkelen van een nalatenschap.
Relaties en juridische afspraken
Zowel zakelijke als persoonlijke relaties van de overledene spelen een cruciale rol bij de afwikkeling van een nalatenschap.
- Zakelijk gaat het om aandeelhouders of andere partners binnen een onderneming of gezamenlijke investering. Vaak zijn hier afspraken gemaakt die van kracht worden bij overlijden. Denk hierbij aan statuten, administratievoorwaarden, opvolgende bestuursbesluiten en aandeelhoudersovereenkomsten.
- Op persoonlijk vlak zijn er de relaties zoals huwelijk, geregistreerd partnerschap, samenwonen en latrelaties. Ook binnen deze relaties worden vaak afspraken gemaakt in het geval van overlijden, zoals huwelijkse voorwaarden, geregistreerde partnerschapsvoorwaarden, samenlevingsovereenkomsten en andere juridische documenten met erfrechtelijke implicaties. Daarnaast kunnen pensioenen, verzekeringen, verblijvingsbedingen, volmachten en en/of-rekeningen een rol spelen. Het verlies van een partner raakt niet alleen emotioneel, maar heeft ook impact op praktische en financiële aspecten. Enerzijds komt er een einde aan gedeelde identiteit, kennis en kunde. Anderzijds stopt de gezamenlijke financiële verwevenheid. Zijn de financiële afspraken, gemaakt bij het begin, tijdens en het einde van de relatie, nageleefd? Deskundigheid is nodig om eigendommen en zeggenschap goed te verdelen.
Samengestelde gezinnen en stiefkinderen
Een samengesteld gezin ontstaat wanneer er minstens één kind is dat niet van jou of je partner afkomstig is. Dergelijke fusiegezinnen kunnen worden gevormd na een echtscheiding of het overlijden van een van de ouders van een kind. Elk samengesteld gezin is uniek, wat betekent dat maatwerk essentieel is, zeker als het gaat om erfenissen. Het is belangrijk om rekening te houden met tijdslimieten en de beschikbaarheid van financiële middelen. Een executeur kan goede ondersteuning bieden in situaties waarin aanspraken van (stief)kinderen voortkomen uit de nalatenschap van de eerst overleden (stief)ouder. Daarnaast kan de betrokkenheid van ex-partners bij minderjarige kinderen invloed hebben op de afwikkeling van een nalatenschap. Ook de wilsrechten van kinderen na het overlijden van een ouder vormen een belangrijk aandachtspunt. Deze rechten kunnen kinderen bijvoorbeeld in staat stellen om aanspraak te maken op onderdelen van de inboedel of zelfs op het huis. Deze rechten kunnen worden uitgeoefend bij hertrouwen van een ouder of na overlijden.
Minderjarige erfgenamen
Ook minderjarige kinderen kunnen een erfenis krijgen. Het erven door minderjarigen kent juridische kaders en speciale procedures, bedoeld om het belang van het kind optimaal te beschermen.
Bij een erfenis kan een erfgenaam doorgaans kiezen tussen drie opties:
- zuiver aanvaarden: bezittingen en schulden worden overgenomen
- beneficiair aanvaarden: alleen wat overblijft na de schulden
- erfenis geheel verwerpen: de erfenis weigeren
De wet bevat strikte regels om te voorkomen dat erfgenamen onbewust zuiver aanvaarden. Als iemand zich gedraagt alsof hij de nalatenschap volledig heeft geaccepteerd wordt aangenomen dat hij zuiver heeft aanvaard. Zo wordt niet alleen voorkomen dat erfgenamen per ongeluk in de financiële problemen komen, maar blijven ook de rechten van eventuele schuldeisers beschermd.
Voor minderjarigen ligt dit proces iets anders. Zij mogen namelijk niet zelfstandig beslissen of zij een erfenis accepteren of afwijzen, dit doen hun ouders of voogden. Zij hebben de keuze uit beneficiair aanvaarden of verwerpen.
De vertegenwoordiger heeft drie maanden de tijd om namens het kind een besluit te nemen, te rekenen vanaf de dag dat de erfenis beschikbaar komt (meestal de overlijdensdatum). Als deze termijn verstrijkt zonder officiële keuze, wordt de erfenis automatisch beneficiair aanvaard. Dit is een beschermende maatregel die voorkomt dat minderjarigen verantwoordelijk worden voor eventuele schulden uit de nalatenschap. Kortom, het erven door minderjarige kinderen vereist zorgvuldige afweging en naleving van wettelijke regels, zodat hun financiële belangen en rechten volledig gewaarborgd blijven.In dergelijke situaties kan een professionele executeur goede ondersteuning bieden.
Voorkom conflicten, kies voor nalatenschapmediation
Bij het afwikkelen van nalatenschappen kunnen conflicten ontstaan. Ook al vóór het overlijden kunnen spanningen ontstaan tussen de eigenaar en de erfgenamen of tussen de erfgenamen onderling. Vooral in situaties met buitenechtelijke kinderen of onterfde kinderen kunnen emoties hoog oplopen. Nalatenschapsmediation biedt in deze gevallen een mogelijke oplossing. Zo kun je een mediationtraject tijdens het leven van de erflater inzetten om spanningen tussen generaties te beheersen. Dit zorgt voor een transparantere en eenvoudigere afhandeling van de nalatenschap in de toekomst.
Ook wanneer de nalatenschap reeds openvalt, kan mediation een effectief middel zijn om familiespanningen te verminderen. Vaak worden erfenissen gezien als momenten waarop sluimerende familieconflicten naar boven komen. Naast pré-mediation kan het Family Wealth Compass eveneens uitkomst bieden. Dit is een stappenplan dat gericht is op de continuïteit van het familievermogen en helpt bij het stroomlijnen en beheren van familievermogen door toekomstige generaties.
Hoe hebben jullie het geregeld?
Dit is hét moment om even stil te staan bij je testament en de afspraken die je hebt vastgelegd met zowel je zakelijke als privépartners. Het is slim om alles nog eens goed door te nemen en eventuele vragen of zorgen te bespreken. Zoek je een onpartijdige regisseur om jouw zaken goed te begeleiden? Of ben je op zoek naar een nalatenschapsmediator? Neem gerust contact op met een van onze specialisten of vertegenwoordiger van Stichting Executele en Bewind Grant Thornton. We denken graag met je mee om alles optimaal te organiseren.