Wat is de AI-Verordening?
De AI-Verordening zorgt dat AI-systemen die binnen de EU worden gebruikt veilig en betrouwbaar zijn. Het doel is een betere interne markt, met balans tussen innovatie en de bescherming van fundamentele rechten. De nadruk ligt op transparantie, risicomanagement en het waarborgen van mensenrechten bij het gebruik van AI.
De verordening treedt gefaseerd in werking. De eerste bepalingen gelden sinds 1 februari 2025: AI-toepassingen met een onaanvaardbaar risico zijn sindsdien verboden. Vanaf die datum moeten werkgevers ook zorgen voor AI-geletterdheid bij werknemers. Per 1 augustus 2025 moeten aanbieders van AI-modellen voor algemene doeleinden aan extra verplichtingen voldoen. Uiterlijk op 2 augustus 2027 volgt de laatste stap, met name rond het toezicht op AI met een hoog risico. Omdat het een EU-verordening is, werkt die rechtstreeks door in de nationale wetgeving van de lidstaten.
Wanneer is jouw AI hoog risico?
De AI-Verordening is van toepassing op alle organisaties die AI-systemen ontwikkelen, inkopen of gebruiken. De wet werkt met vier niveaus: minimaal, beperkt, hoog en onaanvaardbaar. De indeling hangt af van het risico voor gezondheid, veiligheid en fundamentele rechten. Systemen met weinig invloed op rechten, zoals chatbots en spamfilters, vallen vaak onder minimaal of beperkt. AI op de werkvloer is vaak hoog risico, omdat het direct invloed heeft op de veiligheid en rechten van werknemers. Denk aan systemen voor personeelsbeleid, zoals promotie of ontslag, en sollicitatieprocedures. De Europese Commissie noemt bijvoorbeeld software die cv’s selecteert. AI-systemen met een onaanvaardbaar risico zijn verboden, zoals systemen die emoties van werknemers herkennen.
Wanneer gelden welke verplichtingen?
Wordt een AI-systeem als hoog risico aangemerkt? Dan moet je aan verschillende verplichtingen voldoen. De meeste plichten liggen bij de aanbieder van het systeem, degene die het ontwikkelt of op de markt brengt. Vaak is dat een externe partij. Een werkgever kan echter ook aanbieder zijn, bijvoorbeeld als je zelf een systeem ontwikkelt of substantiële wijzigingen aanbrengt in een bestaand systeem. In dat geval moet je vanaf 1 augustus 2025 ook aan de aanbiedersverplichtingen voldoen.
Meestal ben je als werkgever gebruiker van het systeem. Hou dan rekening met het volgende:
- Gebruik het systeem volgens de handleiding van de aanbieder.
- Zorg dat de ingevoerde data representatief, relevant en accuraat is.
- Hou het systeem continu in de gaten.
- Bewaar logbestanden minimaal zes maanden.
- Zorg dat je het systeem op elk moment kunt stopzetten.
Een andere belangrijke plicht is AI-geletterdheid. Sinds 2 februari 2025 moeten medewerkers voldoende kennis hebben van het AI-systeem waarmee zij werken. Ze moeten ook weten welke risico’s en nadelige effecten er zijn. Houd je je niet aan de regels? Dan loop je kans op forse boetes, inspecties, audits en verplichtingen om AI-systemen aan te passen of te stoppen. Je loopt ook risico op civielrechtelijke claims en reputatieschade.
Wat kun je doen als werkgever?
- Breng AI in kaart: welke systemen gebruik je en met welk doel?
- Bepaal per systeem het risiconiveau en de bijbehorende verplichtingen.
- School medewerkers in het gebruik van AI en maak hen bewust van kansen én risico’s.
- Richt een meldpunt in waar werknemers (anoniem) klachten of problemen over AI kunnen melden.
Heb je een ondernemingsraad? Informeer de OR als je een nieuw AI-systeem invoert. Een belangrijke technologische voorziening valt onder het adviesrecht. Besluiten over arbeidsomstandigheden en personeelsbeleid kunnen instemmingsplichtig zijn.
Samengevat: houd regie op AI
AI biedt volop mogelijkheden op de werkvloer, maar vraagt ook om zorgvuldigheid. De AI-Verordening helpt om risico’s te beperken met duidelijke rechten en plichten. Weet welke AI-systemen je gebruikt en welke verantwoordelijkheden daarbij horen. Veel systemen op de werkvloer vallen onder hoog risico: je moet dan aan specifieke verplichtingen voldoen. Schending kan leiden tot forse sancties. Hanteer daarom een helder AI-beleid met duidelijke richtlijnen voor werkgever en werknemers. Vragen? Neem gerust contact met ons op!
Neem contact op
