Duurzaamheid staat wereldwijd onder druk. Politieke onrust, economische onzekerheid en maatschappelijke verdeeldheid zorgen ervoor dat organisaties twijfelen: doorgaan of afschalen? Toch laat het nieuwste onderzoek van Grant Thornton, het International Business Report (IBR) een ander beeld zien. Van april tot juni 2025 werden in 35 markten wereldwijd ruim 15.000 ondernemers en bestuurders van organisaties in de mid-market (50-500 medewerken en een jaaromzet van 10-500 miljoen) bevraagd over het thema duurzaamheid.

De wereldwijde mid-market kiest niet voor terughoudendheid, maar voor vooruitgang. Ze zien duurzaamheid niet als een verplicht vinkje, maar als een strategische route naar groei, winstgevendheid en internationale expansie. In dit artikel lees je hoe deze bedrijven duurzaamheid verankeren in hun bedrijfsvoering. Hoe ze rapporteren, investeren en innoveren. Hoe ze omgaan met veranderende regelgeving en hoe ze barrières omzetten in kansen.

Duurzaamheid als groeipad

Image

Begin 2025 werd duidelijk dat duurzaamheidswetgeving onder druk staat. Geopolitieke spanningen, economische onzekerheid en energieproblematiek leidden tot een heropleving van economisch nationalisme, een voorkeur voor fossiele brandstoffen en het terugdraaien van groene regelgeving. Slechts 17 procent van de VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling lag op schema.1

Toch blijkt uit ons onderzoek dat wereldwijd 85,9 procent van de mid-market hun investeringen in duurzaamheid wil behouden of uitbreiden. In Nederland zien wij een ander beeld. Hier verwacht slechts 43,3 procent van de bedrijven een toename in hun investeringen in duurzame initiatieven. Dit is vergelijkbaar met het Europese gemiddelde.

“Mid-market bedrijven beseffen dat duurzaam handelen leidt tot efficiëntie, klantgroei en uiteindelijk meer winst. Ze willen niet achterblijven.”
Sarah Carroll Director Sustainability Reporting bij Grant Thornton International

De belangrijkste drijfveren voor investeringen in duurzaamheid zijn concurrentiedruk en reputatie. Beide worden door meer bedrijven genoemd dan vorig jaar (respectievelijk 41,6% versus 31,3% en 38,0% versus 31,9%), wat wijst op een sterkere focus op hoe duurzaamheid helpt om klanten te winnen en concurrenten voor te blijven. 

Een van de redenen waarom zoveel mid-market bedrijven investeren in duurzaamheidsinitiatieven, is dat zij een duidelijke link zien tussen duurzaamheid en langetermijnrendement. Meer dan de helft (54 procent) van de ondervraagden wereldwijd is ervan overtuigd dat duurzaamheid op termijn de winstgevendheid) en omzet (51,3 procent) zal verhogen. In Nederland is dat standpunt iets voorzichter: 35,8 procent gelooft dat duurzaamheid op termijn de winstgevendheid zal verhogen en 41,8 procent gelooftd dat duurzaamheid op termijn de omzet zal verhogen.

De recente ontwikkelingen in Europa waarbij veel duurzaamheidswetgeving onder druk staat, zorgt voor een onzeker scenario voor bedrijven. Dit kan van invloed zijn op het sentiment.  procent van de ondernemers en bestuurders wereldwijd gelooft niet dat duurzaamheid bijdraagt aan het realiseren van commerciële doelstellingen.  

“Twee aspecten van duurzaamheid kunnen toekomstige winstgevendheid stimuleren. Je kunt je bedrijf op verschillende manieren efficiënter maken – bijvoorbeeld door over te stappen op hernieuwbare energiebronnen. Daarnaast kun je meer verkopen aan je klantenkring. Klanten kopen graag bij bedrijven die hen een goed gevoel geven.”
Trent Gazzaway Global Head Service Line Capability and Quality bij Grant Thornton International

Opvallend is dat commerciële motieven zwaarder wegen dan regelgeving. Bedrijven worden vooral gedreven door kansen, niet door verplichtingen.

Waar wordt in geïnvesteerd?

Van de Nederlandse organisaties die in het tweede kwartaal van 2025 aangeven hun investeren in duurzaamheid gelijk te willen houden (37,3 procent) of te willen verhogen (43,4 procent) zijn dit de onderwerpen waarin zij (blijven) investeren:

CO2-reductie CO2-compensatie Afval verwerking en - vermindering Maatschappelijke impact ( buiten de eigen organisatie) Diversiteit en inclusie Bio-diversiteit Duurzame energie Recycled content Duurzaamheids- rapportage Schoon water Duurzaam inkopen/ ketentransformatie Duurzaamheidsdoelstellingen en KPIs Digitalisering voor efficientie Ontwikkeling van duurzame producten Overig
Nederland
22,4%
22,4%
29,9%
17,9%
28,4%
19,4%
22,4%
23,9%
20,9%
20,9%
26,9%
19,4%
22,4%
14,9%
0,0%
Europese Unie
26,7%
23,2%
25,5%
21,1%
24,2%
15,6%
43,3%
26,9%
21,8%
19,2%
22,0%
23,1%
29,9%
26,0%
0,1%
Wereldwijd
28,2%
22,3%
35,2%
28,3%
36,0%
22,9%
43,5%
29,5%
30,0%
22,3%
33,7%
28,9%
34,3%
36,1%
0,1%

Duurzame energie staat wereldwijd bovenaan met 43,5 procent. Dit komt waarschijnlijk doordat duurzame energie en het terugdringen van CO₂-uitstoot vaak een eenvoudige en kostenefficiënte manier zijn om de duurzaamheid van een bedrijf te verbeteren. Afhankelijk van het land kunnen groenere energiebronnen bovendien (fiscale) voordelen opleveren, De ondervraagden in Nederland geven aan het meest te investeren in afvalverwerking en –reductie, diversiteit en inclusie en duurzaam inkopen/ketentransformatie.

Koel blijven in een verhitte wereld

Het regelgevend landschap aan het begin van dit jaar leek weinig gunstig voor de duurzaamheidsagenda, gezien de wijzigingen in de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en het terugdraaien van de klimaatrapportageverplichting door de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC)2. Je zou verwachten dat bedrijven hun duurzaamheidsrapportage zouden afschalen. Maar dat geldt niet voor de mid-market.

Een ruime meerderheid van de wereldwijde mid-market (72,9 procent) geeft aan door te gaan met duurzaamheidsrapportage. Bijna de helft (44,8 procent) noemt het ‘goed ondernemerschap’, en ruim een derde (35,9%) zegt dat het past bij hun bedrijfsdoelstelling. Duurzaamheid is dus geen bijzaak, maar een integraal onderdeel van hun bedrijfsvoering. 

Image
“Voor veel middelgrote bedrijven is duurzaamheid geen waarde, maar een vereiste. Grote klanten eisen naleving in de hele keten. Zonder geloofwaardige duurzaamheidspraktijken verliezen ze opdrachten. Het gaat niet alleen om branding. Het is een kwestie van blijven meedoen."
Vincent Frambourt Directeur duurzame transformatie bij Grant Thornton Frankrijk

Wat doen bedrijven bij veranderende regels? 

  • Wereldwijd stopt slechts 5,5% volledig met rapporteren. In Nederland ligt dat percentage nog lager, namelijk 2,4%. 
  • Wereldwijd kiest 8,0% voor een afwachtende houding, in Nederland kiest 9,6% van de organisaties voor een afwachtende houding en pauzeert daardoor de rapportage. 
  • Wereldwijd blijft 43,6% zich actief inzetten. In Nederland is dit 53%. 
  • Wereldwijd zegt 21,9% dat politieke veranderingen geen invloed hebben gehad. In Nederland ligt dat percentage hoger, namelijk 37,3%. 

Dat is opvallend. De verwachte ontwrichting door politieke en regelgevende veranderingen blijkt beperkt.  

“Er is de laatste tijd veel discussie over de ontwikkelingen rond de CSRD. Het vervelende is dat dit het thema duurzaamheid in een negatief daglicht zet. Terwijl reporting en duurzaamheid, hoewel in elkaars verlengde liggend, absoluut geen synoniemen zijn. Reporting is een discipline, duurzaamheid moet je gewoon doen, omdat de wereld op een verkeerd pad zit: er moet wat gebeuren!”
Tjeerd Krumpelman Partner Impact House bij Grant Thornton Nederland

Regionale verschillen

  • Europese bedrijven zijn iets vaker geneigd om rapportage tijdelijk te pauzeren (12,9 procent vs. 8 procent wereldwijd), wat logisch is gezien de CSRD-wijzigingen.
  • Noord-Amerikaanse bedrijven rapporteren door omdat ze het proces bijna hebben afgerond (18,3 procent vs. 14,1 procent wereldwijd). 

Sectorverschillen

  • Financiële dienstverleners stoppen of pauzeren vaker (18,3 procent vs. 13,4 procent), mogelijk door teruggedraaide regels zoals die van de SEC.
  • Zorg, energie en de publieke sector zien rapportage juist als passend bij hun missie. 

Minder verplichtingen, meer grip

Uit het onderzoek blijkt dat bedrijven politieke verschuivingen niet negeren, maar juist de commerciële kansen ervan omarmen. Zo geeft 34,5 procent van de middelgrote bedrijven aan dat de versoepeling van regelgeving, zoals de ingeperkte reikwijdte van CSRD, beter aansluit bij de behoeften. En 33,1 procent voelt zich opgelucht door de voorgestelde veranderingen.

Volgens onze experts komt dat doordat eerdere duurzaamheidsregels vaak te veel tegelijk wilden en daarmee bedrijven eerder belemmerden dan stimuleerden. 

“Voor veel middelgrote bedrijven is duurzaamheidsrapportage nog een relatief nieuw en zich ontwikkelend vakgebied. Het verzamelen en openbaar maken van een breed scala aan niet-financiële gegevens brengt aanzienlijke complexiteit met zich mee. Recente stappen om de reikwijdte en het tempo van duurzaamheidregelgeving te herijken worden door middelgrote bedrijven breed verwelkomd.”
Andrew Rigele Head of ESG & Sustainability Services bij Grant Thornton Australië
“Het feit dat CSRD nu minder verplichte druk legt op bedrijven, kan juist een stimulans zijn om duurzaamheid op hun eigen manier aan te pakken... en te rapporteren op een manier die aansluit bij hun inspanningen, ambities, strategie en prestaties.”
Tjeerd Krumpelman Partner Impact House bij Grant Thornton Nederland

Groei in nieuwe markten 

Een commercieel doel of strategie die wordt ondersteund door het nieuwe regelgevingslandschap is marktuitbreiding. Voor organisaties die internationaal willen groeien, blijft het essentieel om te voldoen aan de eisen van meerdere jurisdicties. Wereldwijd geeft bijna twee op de vijf bedrijven (43,1 procent) aan dat duurzaamheid helpt bij het verbeteren van exportmogelijkheden. De Nederlandse mid-market is daar iets minder positief over met 34,3 procent.  

Deze groeidoelstelling wordt versterkt door de recente vermindering van rapportageverplichtingen: internationale markten, met name in Europa, zijn nu toegankelijker. Organisaties kunnen daardoor minder middelen besteden aan compliance en meer aan andere onderdelen van hun marktstrategie, zoals marketing en operations.

Het is belangrijk om hierbij de kanttekening te plaatsen dat gedurende dit onderzoek de importtarieven van de Verenigde Staten nog niet waren geïntroduceerd. 

Geloofwaardigheid op het gebied van duurzaamheid, opgebouwd via rapportage, is bovendien een krachtig middel om merkreputatie te versterken in nieuwe markten. Uit ons onderzoek blijkt dat 49,8 procent van de organisaties wereldwijd vindt dat duurzaamheid internationale expansie mogelijk maakt (versus 41,8 procent in Nederland). Organisaties die van plan zijn hun afzetmarkten uit te breiden, noemen ‘merkreputatie’ vaker dan gemiddeld als belangrijkste reden voor hun investering in duurzaamheid. 

Bedrijven en consumenten werken graag met merken die ‘het goede doen’. Voor nieuwkomers is aantoonbare duurzaamheid een cruciale troef om nieuwe markten te betreden 

Wereldwijd zien middelgrote bedrijven duurzaamheid steeds vaker als hefboom voor operationele verbetering. Gevraagd naar welke doelen makkelijker haalbaar zijn door meer inzet op duurzaamheid, noemden zij het verbeteren van de keten het vaakst (53,8%). Vooral bedrijven in de bankensector (64,9%), private equity (64,7%) en technologie (65,5%) zijn uitgesproken positief over de impact van duurzaamheid op hun keten. Niet verrassend: deze sectoren opereren wereldwijd. Techbedrijven laten onderdelen produceren en verschepen vanuit verschillende landen, terwijl banken en investeerders afhankelijk zijn van een internationaal kapitaalnetwerk. In Nederland wordt het aantrekken van personeel gezien als het belangrijkste operationele doel waar duurzaamheid aan bijdraagt.

Deze voorbeelden uit sterk geglobaliseerde sectoren illustreren hoe duurzaamheid groei en expansie mogelijk maakt voor álle middelgrote bedrijven. Voldoen aan internationale duurzaamheidsstandaarden en een geloofwaardig duurzaam merk neerzetten zijn inmiddels cruciale voorwaarden voor markttoegang, samenwerkingen én het aantrekken van investeerders en klanten.

Wat nu?

Image

De prominente rol van de mid-market in de duurzaamheidsbeweging vraagt om inzicht in de obstakels die bedrijven ervaren bij het investeren en hoe ze die kunnen overwinnen. 

Wat houdt bedrijven tegen?

De grootste barrière voor ondernemers en bestuurders wereldwijd zijn kosten: 40,9 procent noemt dit als rem op vooruitgang. Daarna volgen de complexiteit van regelgeving (35,0 procent) en de benodigde middelen om aan die regels te voldoen (32,3 procent). De belangrijkste barrières voor verduurzaming volgens Nederlandse mid-market bedrijven zijn het volume van regelgeving (14,5 procent, de complexiteit van regelgeving (12 procent) en de benodigde inzet van personeel en tijd (10,8%). Verder worden genoemd; kapitaalinvestering, gebrek aan interne kennis, zichtbaarheid van de keten, politieke onzekerheid en greenwashing.

De uitdagingen zijn universeel, maar verschillen per regio. Dat vraagt om maatwerk in ondersteuning.

  • Europa: hier wordt de complexiteit van regelgeving het vaakst genoemd; de CSRD-verplichtingen. Door recente wijzigingen in de regels zullen bedrijven zich waarschijnlijk willen richten op het implementeren van gestroomlijnde en efficiënte processen die het makkelijker maken om aan regelgeving te voldoen. Zoals hierboven besproken, bieden de veranderingen in het Europese rapportageregime organisaties de kans om rapportage- en compliance-maatregelen in te richten op een manier die goed aansluit bij hun eigen bedrijfsvoering.3
  • Zuid-Amerika: hier wordt kostenbeheersing als grootste obstakel gezien. Focus op kostenefficiënte strategieën is cruciaal. Denk aan belastingvoordelen die overheden bieden om duurzame investeringen te stimuleren.4, 5
  • Afrika: bedrijven twijfelen aan politieke steun voor duurzaamheid. Dat belemmert investeringen. Hier is het belangrijk om de commerciële voordelen van duurzaamheid te benadrukken – als kans, niet als verplichting. 
  • Azië-Pacific: gebrek aan interne kennis wordt vaker genoemd als barrière. Dit komt mogelijk doordat regelgeving in veel landen (behalve Australië) minder ontwikkeld is. Externe experts kunnen helpen, maar soms is het vooral een kwestie van leiderschap durven nemen.
  • Noord-Amerika: door het federale systeem overlappen lokale en nationale regels. Ook hier is behoefte aan slimme, gestroomlijnde processen. 
“Internationale consistentie in standaarden wordt cruciaal. Duurzaamheid was lange tijd een wirwar van termen en regels. Hoe meer landen bijvoorbeeld de ISSB-standaarden overnemen, hoe beter."
Sarah Carroll Director Sustainability Reporting bij Grant Thornton International

De Nederlandse mid-market: pragmatisch, toekomstgericht en commercieel gedreven

De Nederlandse mid-market onderscheidt zich door een pragmatische en toekomstgerichte benadering van duurzaamheid. Waar in veel landen regelgeving of externe druk de belangrijkste drijfveer is, zien Nederlandse bedrijven duurzaamheid vooral als een strategisch middel voor groei, risicobeheersing, concurrentiekracht en reputatie. Dit vertaalt zich in een aanpak die niet alleen gericht is op het voldoen aan wet- en regelgeving, maar vooral op het benutten van commerciële kansen en het versterken van de eigen positie in de markt. 

Investeringen blijven op peil en zijn breed gedragen

43 procent van de Nederlandse bedrijven verwacht hun investeringen in duurzaamheid te verhogen in 2025. De investeringsfocus is breed: van CO2-reductie en afvalverwerking tot diversiteit & inclusie en ketenoptimalisatie. Opvallend is dat deze investeringen niet alleen reactief zijn, maar juist proactief worden ingezet om de organisatie toekomstbestendig te maken. 

Image

Commerciële en operationele doelen centraal 

Duurzaamheid wordt in Nederland vooral ingezet om commerciële doelen te realiseren. Zo noemt 42 procent internationale expansie als direct voordeel, 39 procent ziet verbetering van de keten als belangrijkste operationele winst, en 36 procent verwacht hogere winstgevendheid op lange termijn. Ook het aantrekken van personeel (48 procent) en investeerders (34 procent) wordt makkelijker door een duurzame koers. Dit laat zien dat duurzaamheid in Nederland niet losstaat van de kern van het ondernemerschap, maar juist wordt gezien als hefboom voor groei, innovatie en aantrekkingskracht op de arbeidsmarkt. 

Barrières zijn vooral praktisch en oplosbaar 

De grootste uitdagingen liggen bij de complexiteit van regelgeving (12 procent), kosten (15 procent) en benodigde resources (11 procent). Opvallend is dat gebrek aan draagvlak of overtuiging nauwelijks een rol speelt. Nederlandse bedrijven zijn gewend om met veranderende regelgeving om te gaan en zoeken vooral naar praktische oplossingen om de implementatie van duurzaamheid efficiënt en effectief te organiseren. 

Duurzaamheid is ingebed in de bedrijfsvoering 

Het merendeel van de bedrijven investeert al meerdere jaren in duurzaamheid; slechts 2 procent is pas het afgelopen jaar gestart. Dit wijst op een volwassen duurzaamheidsbeleid dat niet afhankelijk is van hypes of politieke windrichtingen. 37 procent blijft toegewijd aan duurzaamheid, ongeacht politieke of regelgevende onzekerheid, en 29 procent blijft vrijwillig rapporteren. Duurzaamheid is geen tijdelijk project, maar een structureel onderdeel van de bedrijfsstrategie. 

Conclusie: duurzaamheid als groeiversneller en reputatiebouwer 

De Nederlandse mid-market kiest bewust voor duurzaamheid als groeiversneller en reputatiebouwer. Niet omdat het moet, maar omdat het werkt. Daarmee is duurzaamheid in Nederland geen compliance-vraagstuk, maar een integraal onderdeel van de bedrijfsstrategie. Bedrijven die duurzaamheid slim weten te verbinden aan hun commerciële en operationele doelen, creëren niet alleen maatschappelijke impact, maar versterken ook hun concurrentiepositie en toekomstbestendigheid. 

Aanbevelingen

De mid-market ontwikkelt zich tot een krachtige motor achter een duurzame wereldeconomie. Om deze beweging te versterken, bevelen wij 5 dingen aan:

  1. Laat je horen
    De rol van de mid-market in het bouwen aan een duurzame economie moet erkend worden. Grote bedrijven hebben hun eigen podium, kleine bedrijven worden vaak vertegenwoordigd via brancheorganisaties – maar de mid-market mist die stem. Daarom is het belangrijk dat middelgrote bedrijven actief deelnemen aan gesprekken met beleidsmakers en toezichthouders. Dat kan via consultaties, commissies of samenwerkingsverbanden. 
  2. Baseer je op feiten 
    Politieke en regelgevende veranderingen blijken minder ontwrichtend dan gedacht. Rapportage blijft een waardevol instrument om voortgang te meten en te tonen. Voor wie inzicht wil in recente wijzigingen, is het raadzaam om een adviseur te raadplegen. Die kan helpen bij het verzamelen van de juiste data en het optimaliseren van je duurzaamheidsrapportage. 
  3. Focus aanbrengen 
    De versoepeling van regels biedt ruimte om te focussen op wat echt relevant is voor jouw organisatie. Gebruik dit moment om rapportages te stroomlijnen en te verbeteren. Minder complexiteit betekent ook meer ruimte voor groei en internationale expansie. 
  4. Werk samen 
    Hoewel de barrières per regio verschillen, zijn kosten en complexiteit overal herkenbaar. Samenwerking is essentieel: 
    • Betrek investeerders bij je duurzaamheidsstrategie en benodigde middelen. 
    • Werk samen binnen je sector om kosten te delen, bijvoorbeeld via standaardisatie van laadpunten voor elektrische voertuigen. 
    • Ga in gesprek met klanten over gezamenlijke verduurzaming, zoals duurzame bezorgopties. 
  5. Wees helder 
    De mid-market kan het wereldwijde debat over duurzaamheid herdefiniëren: niet als obstakel, maar als groeiversneller. Stakeholders wereldwijd hebben behoefte aan taal die resoneert. Denk aan termen als veerkracht, langetermijnwaarde en toekomstbestendigheid in plaats van klimaatverandering. 

Terwijl politieke leiders en toezichthouders zoeken naar manieren om economische groei te combineren met duurzaamheidsdoelen, biedt de mid-market een deel van de oplossing. Maar dan moet haar werk erkend, ondersteund en benut worden.

Door betrokkenheid, samenwerking en open dialoog kan de mid-market haar duurzaamheidsreis voortzetten. Als dat lukt, plukken toekomstige generaties de vruchten van groei en duurzaamheid. 

Stakeholders willen inzicht in maatschappelijke impact
Klantcase

Stakeholders willen inzicht in maatschappelijke impact

Lees meer
Samenwerking met Van Wijnen
Impact House ondersteunde Van Wijnen bij het vormen van een vernieuwde bedrijfsstrategie met focus op toekomstbestendig wonen in de buurt, betaalbaarheid en circulariteit.
Belang van data
De aandacht voor datakwaliteit van de afgelopen jaren komt goed van pas. Op veel onderwerpen is de datakwaliteit al goed op orde, bijvoorbeeld voor CO2-uitstoot, veiligheid, gezondheid en eerlijk zakendoen.
Goed voorbereid op duurzaamheidsverslaggeving
Sinds 2022 maakt Van Wijnen jaarlijks een duurzaamheidsverslag, dat steeds meer in lijn komt met de naderende Europese regels voor duurzaamheidsverslaggeving.
Waardeketen Stedin
Klantcase

"Voor ons is Inzicht in waardeketen essentieel"

Lees meer
De samenwerking
Vanaf 2023 ondersteunt Impact House Stedin bij de implementatie van de CSRD. Dat begon met het opzetten van een dubbele materialiteitsanalyse (DMA) en een dialoog met stakeholders.
Inzicht in de waardeketen
Grant Thornton ondersteunde de netbeheerder met de implementatie van deze richtlijn, én hielp mee de waardeketen voor netkabels inzichtelijk te maken.
Het resultaat
Als een van de eerste organisaties van Nederland publiceerde netbeheerder Stedin haar jaarverslag, in lijn met de verslaggevingsrichtlijn Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD).
Wat is de milieu-impact van telecomproducten?

"Wat is de milieu-impact van onze telecomproducten?"

Meer informatie
De samenwerking
VodafoneZiggo en Impact House van Grant Thornton werken al vijf jaar samen op het onderwerp duurzaamheid. VodafoneZiggo heeft als doel haar milieu-impact in 2025 te halveren.
Onderzoek naar vier producten
Impact House van Grant Thornton en VodafoneZiggo selecteerden voor hun onderzoek vier belangrijke producten voor de zakelijke markt, producten die vaak worden afgenomen en gebruikt.