Vermogen binnen het familiebedrijf

Een eerlijke vermogensverdeling begint met het erkennen dat ‘eerlijk’ voor ieder familielid iets anders kan betekenen. Waar de één waarde hecht aan financiële gelijkheid, hecht de ander juist meer waarde aan betrokkenheid bij het familiebedrijf of emotionele rechtvaardigheid. Het is daarom cruciaal om vroegtijdig het gesprek aan te gaan en deze verschillende perspectieven te verkennen.

In zo’n gesprek komt vaak meer naar boven dan alleen cijfers: het gaat ook over verwachtingen, waardering en toekomstbeelden. Door deze inzichten vast te leggen in bijvoorbeeld een familiestatuut, testament of aandeelhoudersovereenkomst, voorkom je misverstanden en conflicten op termijn.

Een goede bedrijfsopvolging begint niet met een overdrachtsmoment, maar met voorbereiding en betrokkenheid. De sleutel is om opvolging niet te zien als een eenmalige gebeurtenis, maar als een proces dat jaren kan duren. Dit begint bij het tijdig betrekken van de volgende generatie, hen laten proeven aan het ondernemerschap, en het bespreekbaar maken van wensen, twijfels en verantwoordelijkheden.

Tegelijkertijd is het essentieel om ook juridische en fiscale zaken goed te regelen: denk aan schenkingsstructuren, stemrechten en de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). Een opvolgingsplan, gedragen door alle betrokkenen, voorkomt verrassingen en creëert rust – zowel zakelijk als binnen de familieverhoudingen.

Bij het overdragen van vermogen (bijvoorbeeld bij leven of via een nalatenschap) krijg je te maken met erf- en schenkbelasting. Deze heffingen kunnen flink oplopen als er geen gebruik wordt gemaakt van fiscale vrijstellingen of regelingen. Voor ondernemers is vooral de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) belangrijk. Deze regeling kan ervoor zorgen dat de fiscale lasten bij bedrijfsoverdracht aanzienlijk lager uitvallen, mits aan alle voorwaarden wordt voldaan.

Het is daarom belangrijk om tijdig te plannen, regelmatig je testament en schenkstrategie te herzien, en juridisch én fiscaal advies in te winnen. Zo behoud je grip op je vermogen en voorkom je onverwachte belastingdruk voor je erfgenamen.

Vermogen kan kwetsbaar zijn voor economische tegenslagen, juridische claims of privéproblemen zoals echtscheiding. Het goed beschermen van je vermogen vraagt om meer dan alleen een verzekering of een beleggingsstrategie. Denk aan het juridisch scheiden van privé- en bedrijfsvermogen, het tijdig opstellen van huwelijkse voorwaarden, en het spreiden van je investeringen over meerdere vermogenscategorieën.

Ook governance speelt een rol: duidelijke afspraken over besluitvorming, zeggenschap en eigendomsrechten helpen om risico’s te beperken. Door het vermogen bewust te structureren met behulp van bijvoorbeeld een holding, familiestichting of familiefonds zorg je voor continuïteit, zelfs in turbulente tijden.

Een veelvoorkomende uitdaging is hoe je jonge familieleden betrekt bij het vermogen en het familiebedrijf, zonder hen te overvragen of juist te veel te ontzien. Transparantie en educatie zijn hierbij onmisbaar. Begin klein: laat hen kennismaken met de waarden en geschiedenis van het bedrijf, betrek hen bij gesprekken over de toekomst en geef ruimte voor hun eigen visie.

Sommige families organiseren een ‘familieberaad’ of ‘familieraad’ waarin jongeren meepraten en leren. Zo groeit hun betrokkenheid en ontstaat er draagvlak voor toekomstige keuzes. Investeren in de ontwikkeling van de volgende generatie is misschien wel de beste vermogensstrategie die er is.

Wat als familieleden verschillende visies hebben op het gebruik van het vermogen?

In vrijwel elke familie komen op enig moment meningsverschillen voor over hoe het vermogen moet worden ingezet: investeren, schenken, dividend uitkeren of juist reserveren voor de toekomst? Deze verschillen zijn logisch, zeker als familieleden uiteenlopende rollen hebben. Van aandeelhouder tot werknemer, van actieve bestuurder tot passieve erfgenaam. Het helpt om deze verschillen niet te negeren, maar ze juist expliciet te maken. Door periodiek met elkaar in gesprek te gaan en te werken aan gedeelde uitgangspunten, eventueel vastgelegd in een familiestatuut of investeringsbeleid, voorkom je dat het vermogen een splijtzwam wordt. Heldere communicatie is hierin onmisbaar.