Hoe staat het met de nieuwe zzp maatregelen in 2019?

Vorig jaar informeerden wij u over de stand van zaken omtrent de nieuwe maatregelen voor zzp'ers. De Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (Wet DBA) wordt afgeschaft en vervangen door nieuwe wetgeving. Wat is er in de afgelopen tijd gebeurd en wat kunt u nog verwachten?

Differentiatie naar tarief

In een brief van 22 juni 2018 kondigden minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en staatssecretaris Snel (Financiën) in een gezamenlijke brief een aantal vervolgmaatregelen aan. Een van die maatregelen was dat de kwalificatie wel/geen dienstbetrekking afhankelijk wordt van het gehanteerde uurtarief. In het kort:

• Laag tarief, grens tussen de 15 en 18 euro: altijd sprake van een dienstbetrekking (‘ALT’, zie hieronder).
• Hoog tarief, uurtarief 75 euro meer: geen dienstbetrekking (‘opt out’).
• Tussencategorie: toetsing via een webmodule (opdrachtgeversverklaring).

Arbeidsovereenkomst bij Laag tarief (ALT)

Het ministerie wil een overeenkomst van opdracht met een laag tarief voortaan als dienstbetrekking aanmerken. De her-kwalificatie van een overeenkomst van opdracht naar een dienstbetrekking is mogelijk strijdig met Europees recht. Dit vormt namelijk een belemmering van de vrijheid van vestiging en de vrijheid van dienstverrichting. Er worden op ambtelijk niveau informele gesprekken gevoerd met de Europese Commissie om dit verder te verkennen.

Daarnaast deed onderzoeksbureau SEO onderzoek naar de tarieven, tariefopbouw en kenmerken van (opdrachten van) zelfstandigen[1].

Webmodule

Voor de eerder genoemde tussencategorie wordt een webmodule ontwikkeld, waarmee aan de hand van een vragenlijst wordt beoordeeld of er sprake is van een dienstbetrekking. Daarbij is het de uitdaging om de vragenlijst enerzijds niet te lang te maken om de administratieve lasten te beperken. Anderzijds moeten de gestelde vragen wel een duidelijk beeld geven over de arbeidsrelatie.

Het kabinet heeft zoveel mogelijk relevante vragen opgesteld voor de beoordeling van een arbeidsrelatie en vervolgens opdrachtgevers gevraagd te helpen bij het uitwerken van de webmodule. Duizend opdrachtgevers zijn door het ministerie gevraagd de lijst terug te brengen tot een kortere versie, om vervolgens tot een zo kort mogelijke beslisboom te komen.

De uitwerking van de webmodule ligt op schema en de verwachting is dat deze eind 2019 gereed is.

Toezichtsplan belastingdienst

De belastingdienst heeft het toezicht aangescherpt. Op 1 juli 2018 is het Toezichtsplan Arbeidsrelaties gepubliceerd. De belastingdienst heeft 104 opdrachtgevers geselecteerd, uit verschillende branches en sectoren, en zijn bezocht om te sprken over over hun werkwijze met opdrachtnemers.

Uit deze bedrijfsbezoeken blijkt dat bij 59 van de 104 opdrachtgevers sprake is van - in meer of mindere mate - onjuist handelen. Bij 12 bedrijven doet de belastingdienst vervolgonderzoek en onderzoekt men het vermoeden van kwaadwillendheid.

Verduidelijking begrip ‘gezag’

Belangrijk criterium bij het bepalen of er sprake is van wel of geen dienstbetrekking, is of er sprake is van gezag. Juist dit onderdeel leidt tot veel onduidelijkheid en onrust bij het werken met zzp’ers.

In het Handboek Loonheffingen is een uitgebreide toelichting opgenomen over het gezags-criterium. Daarin is aan de hand van diverse voorbeelden verduidelijkt welke elementen van belang zijn bij de beoordeling of er sprake is van een gezagsverhouding.

Daarnaast heeft het kabinet de Commissie regulering van Werk ingesteld om onderzoek te doen naar de toekomst van regulering van werk. Aan deze commissie is ook gevraagd om te adviseren over het gezagscriterium. De commissie rapporteert uiterlijk 1 november 2019 haar advies.

Vervolgstappen

Zolang de Wet DBA nog niet is afgeschaft, blijft deze van kracht. De belastingdienst heeft de handhaving echter opgeschort tot 1 januari 2020. Wel vinden er nog steeds reguliere controles plaats. Als daarbij wordt geconstateerd dat er sprake is van een dienstbetrekking worden er geen naheffingen en boetes opgelegd, tenzij er sprake is van kwaadwillendheid.

Als de nieuwe wetgeving ter vervanging van de Wet DBA eenmaal is ingevoerd, is er nog maximaal een jaar sprake van een terughoudend handhavingsbeleid. Dit beleid wordt in dat eerste jaar langzaam afgebouwd.

Vóór de zomer 2019 komt er weer een voortgangsbrief van de betrokken ministeries over de nieuwe maatregelen voor zzp’ers en de handhavingsstrategie van de Belastingdienst.

In de tussentijd wordt op Europees niveau onderzocht in hoeverre de uitwerking van de ALT-maatregel op gespannen voet staat met Europese regelgeving.

Na de zomer zal de Commissie regulering van Werk haar advies uitbrengen over de regulering van werk en het gezagscriterium (uiterlijk 1 november 2019).

Belang voor de praktijk

De nieuwe maatregelen zijn van belang voor zowel zzp’ers, als opdrachtgevers die werken met zzp’ers. Als u twijfelt of een arbeidsverhouding kwalificeert als een dienstbetrekking, neem dan contact op met een van onze adviseurs.

[1] Notitie “Gevolgen samentelregeling voor ALT en opt-out” 15 november 2018