Ik heb een vraag! neem contact op
Heeft Brexit gevolgen voor uw bestaande handelsovereenkomsten? En zo ja, welke zijn dat dan? Hoe kunt u zich in de toekomst contractueel voorbereiden als u zaken doet met ondernemingen in het Verenigd Koninkrijk, dat straks geen deel meer uitmaakt van de Europese Unie?
In dit tweede deel over de juridische gevolgen van Brexit staan wij stil bij de gevolgen van Brexit op de door u met uw handelspartners in het Verenigd Koninkrijk gesloten overeenkomsten alsmede uw handelsrelatie in de toekomst.
Er is met nog slechts 3,5 weken te gaan op dit moment niets zeker. Zelfs de datum van 29 maart niet, nu de Britse premier May het Lagerhuis de mogelijkheid heeft gegeven vóór uitstel te stemmen. Het Lagerhuis heeft dan één dag eerder zich uitgelaten over het verlaten van de Europese Unie zonder deal. De verwachting is dat een meerderheid van de parlementariërs een no deal Brexit afwijst. Desondanks is het niet verstandig te gokken op een uitstel of misschien zelfs afstel van Brexit, als een tweede referendum wordt gehouden.
Als er volgende week vóór uitstel wordt gestemd, zal dit naar verwachting een uitstel van korte duur zijn. Immers, in mei 2019 vinden Europese verkiezingen plaats in alle lidstaten van de Europese Unie. Het is haast niet voor te stellen dat deze dan ook in het Verenigd Koninkrijk georganiseerd zouden moeten gaan worden.
Alle macro economische en politieke ontwikkelingen ten spijt heeft Brexit, in het bijzonder een no deal Brexit, bij haar intrede ingrijpende praktische gevolgen voor veel ondernemingen. Denk aan oplopende levertijden en kosten, douaneperikelen, mogelijke schaarste in de supply chain en discussies over certificering- en kwaliteitsissues. De vraag doet zich voor of u nog wel aan uw contractuele verplichtingen kunt voldoen? En als u tot de conclusie komt, dat dat niet zo is, wat kunt u dan doen?
Voorop staat dat Brexit de geldigheid van bestaande handelscontacten niet aantast. Ook al verwacht u bij een (no deal) Brexit niet tijdig uw goederen te kunnen leveren of geconfronteerd te worden met tarifaire heffingen en u daar geen rekening mee heeft gehouden in uw kostprijscalculaties of de kwaliteitsstandaarden van het Verenigd Koninkrijk niet automatisch meer in de Europese Unie worden geaccepteerd, u bent in beginsel gehouden uw contractuele verplichtingen na te komen. Mogelijk dat u zich kunt beroepen op ‘overmacht’ of ‘onvoorzienbare omstandigheden’ op grond waarvan u mogelijk zonder schadeplichtig te zijn niet langer bent gehouden tot nakoming van de overeenkomst op dezelfde voorwaarden. Maar allesbehalve zeker is dit niet. Niet in de laatste plaats omdat in het Engelse recht minder plaats is voor in de Nederlandse rechtsorde algemeen geaccepteerde begrippen als ‘redelijkheid en billijkheid’ en/ of ‘goede trouw’ op grond waarvan contactuele afspraken anders uitgelegd kunnen worden dan de letterlijk tekst van de overeenkomst. In het Engelse recht geldt het contract als uitgangspunt, niet zozeer de veronderstelde bedoeling van partijen.
U moet in ieder geval in overleg treden met uw contractpartner om de niet bedoelde effecten van Brexit weg te nemen. Ook uw handelspartner in het Verenigd kan met vergelijkbare omstandigheden geconfronteerd worden. Daar is dus ‘common ground’ te vinden voor overleg.
Bevindt u zich in de situatie dat u nog afspraken moet vastleggen maar nog niet alle consequenties kunt overzien? Dan doet u er goed aan om op Brexit te anticiperen. U kunt dat doen door een zogenaamde ‘material adverse clause’ in uw overeenkomst op te nemen. Op grond van een dergelijke clausule kunnen partijen contactueel verplicht worden met elkaar in overleg te treden om de onredelijke en onvoorziene gevolgen van Brexit weg te nemen.
Weten partijen na verloop van tijd, en na de nodige inspanning, onverhoopt geen overeenstemming te bereiken? Dan zijn partijen gerechtigd om de overeenkomst te ontbinden zonder dat een van hen gehouden is tot vergoeding van schade aan de ander. Tevens kunt u anticiperen op de mogelijk nadelige effecten van een (no deal) Brexit door contractueel de mogelijkheid op te nemen - binnen bepaalde marges - kostprijsverhogingen door te voeren alsook geen fatale termijnen voor levering in uw overeenkomst op te nemen.
Het uitreden van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie kan gevolgen hebben voor de inhoud van uw internationale overeenkomsten. Het gaat dan met name om bepalingen met territoriale reikwijdte als ook bedingen die toezien op rechts- en jurisdictiekeuzes.
Bent u met uw agent - distributeur of franchisenemer - een agenturen- distributie- of franchiseovereenkomst overeengekomen? Mogelijk is daarin vermeld dat deze zich na afloop van het contract dient te onthouden van concurrerende activiteiten binnen de lidstaten van de Europese Unie. Op basis van de (letterlijke) tekst van de overeenkomst kan uw agent mogelijk na afloop van de overeenkomst zich vrij voelen om aan de slag te gaan in het Verenigd Koninkrijk, dat immers geen deel meer uitmaakt van de Europese Unie.
Andersom is ook denkbaar; wijst u als werkgebied voor uw agent het grondgebied van de Europese Unie aan? Dan doet zich de vraag of uw agent de producten mag verhandelen in het Verenigd Koninkrijk dat na Brexit geen deel meer uitmaakt van de Europese Unie.
Veel van dergelijke inconsistenties zijn goed oplosbaar. U doet er dan ook verstandig aan uw overeenkomsten te inventariseren op dergelijke territoriale clausules en in overleg te treden met uw Engelse contractspartner ter aanpassing daarvan. Dit geldt ook voor rechts- en forumkeuzebepalingen.
Internationale overeenkomsten met rechtskeuze en forumkeuze bepalingen (denk aan vragen als welk recht is van toepassing, welke rechter is bevoegd) worden voor wat betreft uitleg en uitvoerbaarheid beheerst door Europese regelgeving. De zogenaamde Rome I en II verordeningen. Deze verordeningen bepalen in situaties waarin partijen zowel geen als wel een rechtskeuze in hun overeenkomst hebben gemaakt welk recht van toepassing is.
Aan deze voor de internationale handelspraktijk belangrijke zekerheid komt een einde bij de inwerkingtreding van een (no deal) Brexit. Het is dan aan de Britse rechter op basis van Brits internationaal privaatrecht te bepalen welk recht van toepassing is op uw handelsovereenkomst, hetgeen het minder voorspelbaar maakt. Ook de vraag welke rechter bevoegd is als ook de tenuitvoerlegging van rechterlijke vonnissen wordt beheerst door Europese Verordeningen. Deze hebben als doel het bevorderen van een efficiënte rechtsgang en een adequate, snelle tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen. Deze verordeningen zijn na (no deal) Brexit niet langer van toepassing op bedrijven uit het Verenigd Koninkrijk. De praktijk valt dan terug op oude bilaterale verdragen met meer onzekerheid en extra administratieve handelingen om vonnissen ten uitvoer te brengen.
Heeft u in bestaande contracten niet voorzien in rechtskeuze- en forumbepalingen? Dan is ons advies deze alsnog op te nemen. En daarbij, indien mogelijk, te opteren voor Nederlands recht en de bevoegdheid van de Nederlandse rechter (aldus blijven de Europese Verordeningen van kracht). Tenzij er doorslaggevende redenen zijn om bijvoorbeeld het recht van het Verenigd Koninkrijk van toepassing te verklaren. In dit laatste geval alsook indien het van toepassing verklaren van het recht van een Europese lidstaat en de bevoegdheid van rechter in een lidstaat van de Europese Unie op bezwaren van uw Britse handelspartner stuit, kan arbitrage een goed alternatief zijn.
In internationale arbitrage, bijvoorbeeld die van het ICC (de Internationale Kamer van Koophandel), kunnen partijen opteren voor het recht dat zij op hun overeenkomst van toepassing wensen te verklaren. Terwijl de erkenning en tenuitvoerlegging van in internationale arbitrage gewezen vonnissen wordt beheerst door het Verdrag van New York, waar Brexit geen invloed op heeft. Het financiële belang van de overeenkomst dient u wel mee te wegen in uw keuze voor arbitrage.
Ook al proberen alle politieke actoren - Britse regering, parlement met uitzondering van wellicht een aantal hard line Brexiteers - een no deal Brexit te vermijden, deze is nog niet van de baan. Zelfs als volgende week blijkt dat dit wel zo is en de Brexit datum van 29 maart wordt uitgesteld. Ook dan is het de vraag of er voldoende tijd is om alsnog een aangepast akkoord te smeden (of het in het Brits Lagerhuis massaal afgewezen plan alsnog te omarmen) op grond waarvan een transitieperiode kan intreden. In deze transitieperiode, waarbij het Verenigd Koninkrijk deel uitmaakt van de Europese Unie en EU-recht van toepassing blijft, werken het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie hun toekomstige handelsrelatie verder uit.
Met als vangnet dat in de transitieperiode, die in het oorspronkelijk plan tot eind 2020 zou duren, het recht van de Europese Unie op overeenkomsten van toepassing blijft, heeft u meer tijd om de gevolgen van Brexit in uw handelsovereenkomst te regelen. Maar ook dan moet u handelen. Nu hier (nog) geen zich op is en Brexit in welke vorm dan ook op korte termijn in aantocht is, doet u er verstandig aan niet te wachten met het treffen van uw voorbereidingen en is haast geboden.
De bedrijfsjuridisch adviseurs van Grant Thornton zijn u graag behulpzaam bij het inventariseren en regelen van de gevolgen van Brexit op uw handelsovereenkomsten en/of uw algemene verkoopvoorwaarden. Aarzel niet om contact op te nemen indien u vragen heeft bij het zakendoen met het Verenigd Koninkrijk.
De Britse premier Theresa May heeft voor de tweede keer uitstel gekregen van de Europese regeringsleiders. Een chaotische Brexit op 12 april 2019 is net op tijd voorkomen. Dit betekent niet dat Brexit van de baan is. Het biedt wel de mogelijkheid om u beter te oriënteren en u voor te bereiden op de gevolgen van Brexit voor uw onderneming en de wijze waarop deze georganiseerd is. Daarom gaan we in dit derde deel - van een vierluik over juridische gevolgen van Brexit - in op een aantal ondernemingsrechtelijke onderwerpen die voor u en uw onderneming van belang kunnen zijn. Lees meer.
Heeft Brexit gevolgen voor uw bestaande handelsovereenkomsten? En zo ja, welke zijn dat dan? Hoe kunt u zich in de toekomst contractueel voorbereiden als u zaken doet met ondernemingen in het Verenigd Koninkrijk, dat straks geen deel meer uitmaakt van de Europese Unie? Lees de longread.
Mag u na 29 maart 2019 nog wel persoonsgegevens uitwisselen met in het Verenigd Koninkrijk gevestigde ondernemingen of instellingen? En mag u deze data doorgeven aan een bedrijfsonderdeel van uw concern dat gevestigd is in het Verenigd Koninkrijk? Lees meer.
Met 29 maart 2019, de dag dat de Brexit in werking treedt, in het vooruitzicht heerst er nog steeds onzekerheid over de vraag of het Verenigd Koninkrijk (VK) in staat is om een terugtrekkingsovereenkomst uit te onderhandelen. Waarmee de gevolgen van de Brexit enigszins zijn te verzachten. Lees meer.
Heeft u in 2018 Britse btw betaald en wilt u die terugvragen? Dien dan zo snel mogelijk, maar voor 29 maart, uw elektronisch teruggaafverzoek in. Lees meer.
